پایگاه خبری / تحلیلی نگام ، باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین آمریکا یک چپ دست است ، شاهزاده ویلیام هم چپ دست است و بسیاری از افراد مشهور در گذشته و حال چپ دست بوده اند ، چپ دست ها را با هوش ترین ، خلاق ترین و هنرمندترین اقلیت جهان نامیده اند.
روز 23 مرداد ماه برابر با 13 اوت به نام روز جهانی چپ دست ها نام گذاری شده است. روزی که تاریخچه نام گذاری آن به نام به سال 1976 برابر با 1355 خورشیدی بر میگردد.
ظاهرا دلیل نامگذاری این روز، انتقاد از این است که تمامی ابزارها و امکانات برای راست دست ها طراحی شده اند( مانند صندلی های یک دسته، صندلی راننده در خودروها، قانون های راهنمایی رانندگی، میزهای پر کردن فرم در بانک ها و اداره ها و…) و چپ دست ها را مجبور به کاربرد از دست راست می کنند.
پژوهش های گوناگون نشان میدهد که در جامعه های گوناگون، 70 تا 90 درصد جمعیت، راستدست و دیگران چپدست هستند. درصد بسیار کمی نیز توانایی به کار بردن هر دو دست را دارند.
اما این آمار مورد اتفاق نظر همه محققان نیست و برخی بیان میکنند که بین پنج تا ده درصد جمعیت جهان را چپ دستها تشکیل میدهند و نشریه Scientific American تعداد چپ دستها را تا 15٪ هم اعلام کرده است. البته جالب اینجاست که تعداد چپ دستها در میان آقایان، دو برابر خانمهاست.
مهم ترین محدودیت های چپ دست ها
1 – سوراخ های دستهی قیچی یک اندازه نیستند. آنها برای راست دستان طراحی شدهاند.
2- زونکنها و بسیاری از مکانیزمهای دفترهای فنری مشابه، برای راست دستان طراحی شدهاند.
3- دکمه شاتر در عموم دوربینهای عکاسی در سمتی قرار میگیرد که راست دستان راحتتر آن را فشار دهند. چپ دستان هنگام عکس گرفتن (اگر امکان تاچ روی صفحه نباشد) با لرزش دست روبرو میشوند.
4- چپ دستها و ماجرای صندلیهای کلاس و مدرسه و دانشگاه، چیزی است که همه قبلاً به آن توجه کردهاند.
5- دنده و جالیوانی داخل ماشین هم برای راست دستها طراحی شده است. مگر اینکه در انگلیس زندگی کنید.
6- قسمت صفحه کلید عددی در سمت راست کی بورد، همیشه یک فضای زائد غیر قابل استفاده برای چپ دستهاست. دکمههای پرکاربرد را هم در جایی قرار دادهاند که چندان به آن دسترسی ندارند!
7- این بار که متر اندازهگیری کنار دست تان بود، کمی دقت کنید تا متوجه شوید که چپ دست ها، حتی برای در دست گرفتن متر هم مشکل دارند!
8 – پلی استیشن و همه بازیهای مشابه، عمدتا برای راست دستان طراحی شده است. معدود شرکتهایی هستند که برای چپ دستها هم گزینههای خاص ارائه میکنند.
9- در بانکها، عموما خودکارها را به شکلی میگذارند که راست دستها راحت تر بردارند. چپ دستها فقط جایی شانس دارند که مشتری مداری خیلی مهم نیست و خودکار را بی حساب و کتاب جلوی مشتری میاندازند و قرار میدهند! (در کشورهای توسعه یافته که خیلی به مشتری توجه میشود، تلاش میکنند که خودکار از لحاظ دسترسی در محل مناسبی باشد!)
۱۳ اوت روز جهانی چپ دستهاست؛ روزی برای افرادی که تا برای یک روز هم که شده دنیای راست دستها را که در آن زندگی میکنندفراموش کنند.
تحقیقات نشان میدهد که بین ۱۰ تا ۱۲ درصد جمعیت جهان چپ دست هستند. چپ دست بودن باوجود مشکلاتی که گاه و بیگاه در دنیای راست دستها برایشان پیش میآید، در مجموع میتواند به دلایلی جالب و جذاب باشد.
رهبران و مشاهیر چپ دست
با وجود اینکه چپدستها درصد کمی از جمعیت جهان را تشکیل میدهند اما خیلی از آنها شغلهای بسیار مهمی داشته اند. چند تن از
روسای جمهوری پیشین آمریکا چپدست بودند از جمله بیل کلینتون و باراک اوباما.
در بریتانیا، دیوید کامرون، نخست وزیر پیشین چپ یا وینستون چرچیل، نخست وزیر مشهور این کشور در دوران جنگ جهانی دوم در زمره چپدستها هستند.
شاهزاده ویلیام، پادشاه آینده بریتانیا نیز چپ دست است.
جد شاهزاده ویلیام یعنی جورج ششم هم ذاتا چپ دست بود اما پدرش جورج پنجم او را مجبور کرد که با دست راست بنویسد.
وقتی چپ دست بودن درست نبود
مثل جورج ششم، جد شاهزاده ویلیام در گذشته خیلی پیش می آمد که افراد چپ دست را مجبور کنند از دست راستشان برای انجام کارها استفاده کنند.
در بریتانیا تا همین چند وقت پیش بچه های چپ دست را مجبور میکردند از دست راستشان برای انجام کارها استفاده کنند. هنوز در برخی از کشورها این اتفاق میافتد.
در برخی از مناطق جهان، دست چپ ناپاک شمرده و استفاده از آن بی ادبی محسوب میشد.
مثلا اگر شما چپ دست بودید و به هند، پاکستان، بنگلادش، اندونزی، نپال و یا خاورمیانه سفر میکردید، خوردن غذا، برداشتن اشیا و دادن آن با دست چپ به کسی حمل بر بی ادبی میشد.
حتی در زبانهای مختلف هم درباره کلمه چپ، بار منفی وجود دارد.
مثلا در فارسی معنای کلمه چپ، ناراست، لوچ، واژگون و حتی دشمنی آمده است.
یا در زبان فرانسه کلمه “gauche” هم به معنای چپ است هم به معنای شلخته و دست و پا چلفتی.یا در انگلیسی، کلمه چپ left از واژه انگلو ساکسون “lyft” به معنای “ضعیف” آمده است و واژه “راست” به معنای بر حق بودن و درست بودن است.
اتهام جادوگری به چپ دستها
در خیلی از فرهنگها چپ دستی به عنوان یک ویژگی منفی شمرده و در گذشته حتی جرم محسوب میشد.
افراد چپ دست بدیمن و حتی مظهر شر تلقی میشدند و کلمه “شوم” در انگلیسی از واژه لاتین به معنای چپ گرفته شده است.
افراد چپ دست بدشانس و حتی شر تلقی شده اند – کلمه “شوم” از کلمه لاتین به چپ گرفته می شود.
در قرون وسطی در بریتانیا، چپ دستها به ارتباط با شیطان و جادوگری متهم میشدند، اتهامی که مجازاتش سوختن در آتش بود.
خوشبختانه امروزه چپ دستها فقط ممکن است نگران دست خط خود باشند.
تحقیقات نشان میدهد که به مرور زمان بر تعداد چپ دستها افزوده شده است البته ممکن است دلیل زیاد شدن تعداد چپ دستها این باشد که قبلا افراد چپ دست بودن خود را پنهان میکردند.
چپ و راست مغز ما
مغز ما برعکس است یعنی بخش راست مغز بر قسمت چپ بدن کنترل دارد و بخش چپ مغز بر سمت راست بدن.
محققان دانشگاه آکسفورد میگویند که مغز افراد چپ دست متفاوت از مغز افراد راست دست کار میکند.
محققان میگویند که دو طرف مغز چپ دستها بهتر با هم متصل و هماهنگی دارند بخصوص در بخشی که مربوط به استفاده و یادگیری زبان میشود.
گفته میشود که خلاقیت و مهارت در هنر و موسیقی در میان چپ دستها بیشتر است. اما هیچ مدرک علمی برای ثابت کردن این مساله وجود ندارد.
اما بسیاری از ستارگان موسیقی و سینما از جمله لیدی گاگا، آنجلینا جولی و مت گرینیگ، خالق مجموعه کارتونی سیمپسونها چپدست هستند.
چگونه شما در وهله نخست چپدست میشوید؟
پیتر هاپر، روانشناس اهل ایرلند شمالی بر روی چند صد اسکن از جنین انسان مطالعاتی را انجام داد، آن هم در زمانی که جنین در رحم مادرش در حال مکیدن انگشتان خود بوده است.
حدود ۹۰ درصد از نوزادانی که انگشتان دست راست خود را میمکند در ۱۲ سال سالگی راست دست میشوند.درحالیکه سه چهارم از نوزادانی که انگشتان دست چپ خود را میمکند، چپ دست میمانند.
در همین حال وضعیت ژنتیکی شما هم مهم است. اگر پدر یا مادرتان چپدست باشند به احتمال زیاد شما هم چپدست خواهید شد و اگر هر دوی آنها چپدست باشند، یک در چهار شانس این که چپ دست شوید، وجود دارد.
در کودکان کاملا متداول است که خردسالها به طور تصادفی یک روز از یک دست استفاده کنند و روز دیگر از آن یکی دست خود. اما از حدود دو سالگی کودکان نوپا ترجیح میدهند که از یک دست خود بیش از آن یکی استفاده کنند.
حیوانات چپ دست
انسان از معدود حیواناتی است که دست چپ یا راستش توانایی بیشتری دارد. اغلب حیوانات توانایی دست و پاهایشان به طور مساوی است؛حتی میمونها که در میان حیوانات بیش از همه به انسانها نزدیک هستند.
اما برخی حیوانات از جمله کانگروها، بیشتر از پای چپ خود استفاده میکنند یا تحقیقات نشان میدهد که ۹۰ درصد مواقع طوطیها خوردنیها را با پای چپ برمیدارند.
بشر اولیه هم چپ دست بوده است
مثل خیلی از آدمهای امروزی، انسانهای نخستین هم راست دست بودند اما شواهدی وجود دارد که نشان میدهد انسانهای نئاندرتال در ۵۰۰ هزار سال پیش چپ دست بودند.
زنان و مردان غارنشین در آن زمان گوشت خام میخوردند و به دلیل سفت بودن گوشت از ابزاری برای بریدن آن استفاده میکردند؛ از یک تکه سنگ.
باستانشناسان از روی جهت خراشهایی که در اثر ضربه سنگ روی دندان آنها ایجاد شده بود، نتیجه گرفته اند که آنها سنگ را در دست چپ خود میگرفتند.