نگام ، مهردادشاکری _ در چهلمین سالگرد انقلاب سال ۵۷ به رهبری آیت االه خمینی جهت بررسی اجمالی علل و عوامل پیرامون انقلاب ۵۷ گفتگو کردیم با ابراهیم ملکی فعال سیاسی ،به عقیده ایشان انقلاب ۵۷ برگ زرین دیگری ست که ملت بزرگ ایران در راستای انقلاب مشروطه و تداوم آن علیه علیه حاکمیت های خودکامه قیام کردند.
در ادامه گفتگو را با هم میخوانیم:
نگام:علت ها و عوامل به وجود آمدن انقلاب ۵۷ را لطفا بیان کنید؟
اصولا دلایل به وجود آمدن انقلاب مختص جوامع توتالیتر واستبدادی است ، نه جوامع باز سیاسی که از مردم سالاری برخوردارند ودر چنین جوامعی بحث براندازی مطرح نیست ودرجوامع استبدادی وتوتالیتر است که بحث براندازی وانقلاب مطرح است. وقتی که حاکمان خودسر وافسارگسیخته به خواست واراده مردم را نادیده می گیرند وبه مردم ظلم وستم روا می دارند ملت چاره ای جز آن نمی بینند که در مقابل چنین نظامی که به شعور وفهم مردم اهانت میکند قیام کنندوبه ظلم وستم خاتمه دهند. به نمونه ای ازظلم وتحقیر ملت اشاره می کنم که همان ظلم وستم باعث شد که انقلاب پرافتخارمشروطه که برگ سبزی درتاریخ معاصرایران است رقم بخورد ،درمقدمه دیوان میرزا حبیب خراسانی آمده ،که سربازان حمزه میرزای قاجار که برای رفع فتنه حسین خان سالار ،به خراسان آمده بود ،سربازان او درمشهد مقدس به حمام زنانه ریختند وزشت ترین ورسواترین نمونه های هتک نوامیس مسلمانان هم وطن خود را درجوار حرم امام معصوم مرتکب شدند وتنها جواب شاهزاده ،به تظلمات مردم تیره بخت این بود که سربازان عزب پادشاه با زن رعیت پادشاه دفع شهوت وقضای حاجت کرده !! اینکه هنگامه وبلوا ندارد.وانقلاب 57هم برگ زرین دیگری است که ملت بزرگ ایران در راستای انقلاب مشروطه وتداوم آن علیه حاکمیت خودکامه قیام کردند هرچند که به تمامی خواسته های خود مثل انقلاب مشروطه دست نیافتند ولی توانستند به حاکمیت موروثی خاتمه دهند واین موفقیت بزرگی است برای ملت ایران
نگام: تاثیرگذاری آیت الله خمینی در شکل گیری و پیروزی انقلاب ۵۷ از دیدگاه شما و آیا در همان برهه از زمان و با همان شعارها و دیدگاه ها آیا کسی به جز آیت الله خمینی میتوانست رهبری انقلاب را تا رسیدن به پیروزی عهده دار گردد؟
نباید فراموش کرد که محمدرضا هرچند ملبس به لباس روحانیت نبود ولی خودرا ظل الله وسلطنت خودرابه اراده خاص خداوندومن جانب الله می دانست (تئوکراسی) نان دین واسلام را می خورد وخود را تنهاپادشاه کشور شیعه معرفی وبه آن فخرومباهات می کرد. حال بااین مقدمه خواهیم دانست که نقش علما ومجتهدین وروحانیون درانقلاب 57 نقش مهم وتاثیرگذار را داشت وهمراهی روشنفکران و دانشجویان واساتید دانشگاه ها تاثیر مضاعفی برروند شکل گیری انقلاب 57 گذاشت وشخصیتهای بزرگی مثل بازرگان ودکتر شریعتی وسحابی ودیگر عزیزان به خوبی می دانستند که برای عبور از این جریان باید پشت سر روحانیت قرارگرفته ودرآن مسیر گام بردارند وبهترین شخص با ویژگی خاص را برای رهبری این نهضت شخص آیت الله خمینی را یافتند. وهمگان برآن اتفاق نظر داشتند.
نگام:نقش قشر تحصیل کرده و روشنفکر و دانشجو در پیروزی انقلاب از دیدکاه خود را بیان بفرمایید؟
همانطور که درپاسخ دوم شما عرض کردم نقش قشرتحصیل کرده ودانشجویان نقش تعیین کننده درروند انقلاب بود. اگر حمایت های آنان ازمرجعیت وروحانیت نبود هرگز انقلاب شکل نمی گرفت واستبداد به راحتی می توانست نهضت را سرکوب کند، همانطور که درسال 42 موفق به آن شد.
نگام:مهمترین و موفق ترین شعار امام در راه رسیدن به پیروزی در انقلاب ۵۷ چه بود؟
مهمترین شعار همان شعار استقلال، آزادی وجمهوری اسلامی بود و آیت الله خمینی در مصاحبه پاریس وبهشت زهرا که تکیه بر حاکمیت ملتها برسرنوشت خود کرد. آیت الله خمینی تنها شرط احراز مقام زمامدار را شایستگی می دانست نه وراثت. برهمین اساس پس از ورود به تهران دردوازده بهمن 57درجمع هزاران ایرانی مشتاق وانقلابی که به استقبال ایشان آمده بودند دربهشت زهرا “حکومت موروثی وتصمیم گیری نسلی راازبرای نسل دیگر خلاف عقل وشرع نامید. ژان ژاک روسونیز درکتاب خود (قرارداداجتماعی)می نویسد هیچ نسلی حق ندارد ازجانب نسلی دیگر امضا دهدوفرزندان ونسل آینده را به اطاعت قهری ازحکومت وادارد؛زیرا آنها آزاد به دنیا می آیند. آیت الله خمینی درمصاحبه پاریس قبل ازورود به ایران، وقتی که خبرنگار ازچگونگی آن جمهوری که مد نظر ایشان است پرسید، پاسخ دادمثل همان جمهوری که دردیگرممالک رایج است واما ملت فرانسه که درعرصه دموکراسی پیش تازاست درسالهای نخست قرن سیزدهم علیه استبداد به پا خاست و زیر بارظلم حاکمان خودسر نرفت وقیام آنها به پیروزی رسید وتوانست کاخ ظلم وستم را ویران وراه را برای اسقرار عدالت وحاکمیت مردم هموار کنند. وانقلاب کبیر فرانسه نقطه عطفی شد برای حرکت های مردمی ومبارزه فراگیر با حکومت های خودکامه درجهان؛ ازآن پس بود که سخن از پارلمان ودموکراسی وحقوق شهروندی برسرزبانها افتاد. مجلس شورا دردنیای امروز نماد حاکمیت مردم ودموکراسی است اما حقیقت آن است که اولین مجالس وپارلمان های دنیا جنبه نمایندگی از مردم را نداشتند ؛بلکه بیشتر مشورتی ومتشکل ازاشراف ،نجبا وشاهزادگان بوده. مثل مجالس وپارلمانهای بعضی از ممالک که فقط اسمی ازآن هست.
نگام:بعد از گذشت چهار دهه از عمر انقاب ۵۷،این انقلاب به چه میزان در رسیدن به اهداف خود موفق بوده و چقدر از آرمانها و شعارهای اولیه خود فاصله گرفته است؟
انقلاب اسلامی پس ازپیروزی ازاهداف اولیه خود فاصله گرفت وهرچه برعمر انقلاب می گذشت فاصله ها بیشتر وعمیق تر می شد وهنوز هشت سال ازپیروزی آن نگذشته بود که ملتی که هم درانقلاب مشروطه و هم در انقلاب 57 تمام توان خود را بکار گرفته بودند که ازاختیارات حاکم بکاهند و حاکم را مقید به قانون کنند در بازنگری مجدد قانون اساسی واژه مطلقه را دوباره احیاء کردند.
نگام:چه آینده ای از دیدگاه شما در انتظار انقلاب ۵۷ بعد از ۴۰ سال از سپری شدن عمر انقلاب وجود دارد؟
آینده هرنهضت وانقلابی بستگی به عملکرد درست ویا غلط مجریان اموردارد واین حق ملت است که آینده سیاسی خود را رقم بزنندوما حق نداریم درقالب اپوزیسیون به فهم وشعور هرقوم وملتی توهین کنیم وبرای آنان نسخه پیچیده وتعیین تکلیف نماییم. به نظرمن حکومت مطلقه درهرشکلش محکوم است، چه چکمه و چه نعلین، واین حق مسلم مردم است که برای آینده سیاسی خود تصمیم بگیرند ،” ان الله لایغیرمابقوم حتی یغیروامابانفسهم