نگام ؛ اقتصادی _ سوئیفت (swift) انجمن ارتباط مالی بین بانکی بینالمللی است که از حروف اول عبارت “The Society For Worldwide Interbank Financial Telecommunication” مشتق شده است و مرکز آن در کشور بلژیک است و به صورت مؤسسه و به شکل تعاونی فعالیت میکند. بعد از خاتمه جنگ جهانی دوم، به ویژه در اواخر دهه ۱۹۵۰، تجارت جهانی به سرعت شروع به رشد و شکوفایی کرد و به موازات آن حجم عملیات بینالمللی بین بانکی گسترش یافت، لیکن رعایت نکردن استانداردهای بینالمللی در محاورات بین بانکی باعث آشفتگی در پرداختهای بینالمللی و افزایش هزینههای بانکی شده بود. از این رو در اوایل دهه ۱۹۶۰ حدود ۶۰ بانک بزرگ اروپایی و آمریکایی به این فکر افتادند که چگونه میتوان پیامهای بین بانکی را به نحوی طرحریزی و استاندارد کرد که اتوماسیون سیستم بانکی بینالمللی را به همراه داشته باشد.در دسامبر سال ۱۹۶۷ هفت بانک معتبر از کشورهای آمریکا، اتریش، انگلستان، دانمارک، سوئیس، فرانسه و هلند مطالعه ای را شروع و در سال ۱۹۷۱، ۷۳ بانک از این کشورها هزینه مطالعه را تقبل کردند. این مطالعه به همت گروهی از متخصصان و به مدت یک سال طول کشید و نتایج آن در سال ۱۹۷۲ ارایه شد. در نهایت در ماه می ۱۹۷۳ سوئیفت با عضویت ۲۳۹ بانک از ۱۵ کشور در شهر La Hulpe در نزدیکی بروکسل پایتخت کشور بلژیک تأسیس شد.
حسن مقیمی
استیو منوچین، وزیر خزانهداری آمریکا هفته گذشته اعلام کرده بود که سوئیفت اتصال بانک مرکزی ایران را قطع میکند. برخی منابع خبری به نقل از سیگال مندلکر، یکی از مقامهای وزارت خزانهداری آمریکا از قطع اتصال بانک مرکزی ایران به سوئیفت خبر دادهاند.
سامانه سوئیفت بخش عمدهای از تراکنشهای مالی بین کشورهای جهان را به عهده دارد. پیش از توافق هستهای، ایالت متحده آمریکا در سال ۲۰۱۲ در چارچوب تحریمهای اقتصادی علیه ایران سبب شد که سامانه سوئیفت ایران را از دسترسی به تراکنشهای مالی این سامانه محروم کند و به این ترتیب کشورهای طرف معامله با جمهوری اسلامی حتی اگر میخواستند نمیتوانستند طلب ایران را به حسابهای بانکی در ایران واریز کنند. هفته گذشته استیو منوچین، وزیر خزانهداری آمریکا با انتشار پیامی در توئیتر توصیه کرده بود که برای «حفظ ثبات و انسجام نظام مالی جهان» بهتر است که سامانه سوئیفت اتصال بانک مرکزی ایران را به تعلیق درآورد.
دوشنبه ۲۱ آبان سیگال مندلکر، یکی از مقامهای وزارت خزانهداری آمریکا از قطع ارتباط بانک مرکزی ایران با سامانه سوئیفت خبر داده است.
وزیر خزانهداری آمریکا هفته گذشته خاطرنشان کرده بود که ایران برای واردات اقلام بشردوستانه همچنان به سامانه سوئیفت دسترسی خواهد داشت.
انجمن تولیدکنندگان ماشینابزار آلمان با انتشار بیانیهای اعلام کرده که نقض بیطرفی سیاسی سامانه سوئیفت غیر قابل قبول است:
«سوئیفت مهمترین گرهگاه تراکنشهای مالی در جهان به شمار میآید و هرگونه اعمال محدودیت برای این سامانه غیرقابل قبول است. امروز ایران، فردا روسیه، پسانفردا چین؟»
هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان در اوت/ مرداد سال جاری پیشنهاد داده بود که اتحادیه اروپا برای تراکنشهای مالی سامانهای مشابه سامانه سوئیفت ایجاد کند. انجمن تولیدکنندگان ماشینابزار آلمان در بیانیهای که در اعتراض به قطع اتصال بانکهای ایرانی به سامانه سوئیفت منتشر کردهاند، از این پیشنهاد وزیر خارجه آلمان حمایت کردهاند.
وزیر خارجه آلمان همچنین گفته بود ممکن است بتوان «ساز و کار ویژه» اتحادیه اروپا را به عنوان بدیلی برای سوئیفت به کار گرفت. «ساز و کار ویژه» اتحادیه اروپا که بر اساس معامله پایاپای طراحی شده، هنوز آماده نشده است. دیپلماتهای اروپایی دو هفته قبل به خبرگزاری رویترز گفته بودند که «ساز و کار ویژه» برای تمامی مبادلات کافی نیست و هدف قانع کردن ایران برای حفظ توافق هستهای است.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارش تازه سه ماهه خود که دوشنبه ۲۱ آبان/ ۱۲ نوامبر منتشر شد اعلام کرد که ایران همچنان محدودیتهای اصلی توافق هستهای سال ۲۰۱۵ را رعایت کرده است.
منابع خبری به نقل از سیگال مندلکر، یکی از مقام های وزارت خزانه داری آمریکا از قطع ارتباط بانک مرکزی ایران با پیام رسان مالی سوئیفت خبر دادهاند.
این قطع ارتباط انتقال مالی ایران با کشورهای دیگر را مشکل میکند.
دور جدید تحریم های آمریکا علیه ایران از هفته پیش آغاز شده است.
خانم مندکلر همچنین گفته است ایالات متحده چندان نگران سازوکار ویژه مالی اروپا برای دور زدن تحریمهای آمریکا نیست.
او گفته: “خبر مهمتر در اروپا این است که تعداد زیادی از شرکتها در حال خروج از ایران هستند.”
سیگال مندلکر همچنین گفته: “من اصلا نگران ساز وکار ویژه مالی اروپا نیستم”
او در گفتگوی خود با خبرنگاران اشاره به اقدامهای بیشتری علیه ایران کرده و گفته: “درباره ایران چیزهای بیشتری از ما خواهید دید.”
سیگال مندلکر، از مقام های ارشد وزارت خزانه داری آمریکا روز دوشنبه (۲۱ آبان) به اقدامات بیشتری علیه ایران در آینده اشاره کرده است ایالات متحده آمریکا از پنجم نوامبر (چهاردهم آبان) تحریم هایی را که با توافق برجام از ایران رفع شده بود به طور کامل بازگرداند.
این در حالی است که بعضی بانکها نظیر بانک ملی دو روز پیش (۱۹ آبان) در ابلاغیهای از قطع دسترسی به سامانه سوئیفت در روز دوشنبه (امروز) خبر داده بودند.
در این ابلاغیه از تمام واحدهای ارزی اعم از ادارات و شعب خواسته شده بود تا زمان فوقالذکر (دوشنبه ۲۱ آبان) روند پردازش آنها از طریق سامانه سوئیفت صورت گیرد.
سوییفت فراگیرترین سامانه ارتباطات مالی بین بانکی است.
هفته پیش و همزمان با آغاز دور دوم تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران، سوئیفت اعلام کرده دسترسی چند بانک ایرانی به این سیستم ارتباطی بینبانکی را تعلیق کرده است.
سوئیفت در اطلاعیهای که منتشر کرد اشاره مستقیمی به بازگشت تحریم های آمریکا نکرد و از فهرست بانکهای ایرانی منع شده از این سیستم ارتباطی میان بانکی هم نامی نبرد.
اما وزارت دارایی آمریکا در فهرست طولانی تحریمشدگان، علاوه بر بانک مرکزی و چند بانک اصلی این کشور نظیر بانک کشاورزی؛ بانک ملی، بانک مسکن، بانک کارگشایی؛ بانک صنعت و معدن، بانک رفاه و بانک سپه، به چندین بانک و صندوق کوچکتر و خصوصی هم اشاره کرد.
در واکنش به این تصمیم سوئیفت رئیس بانک مرکزی ایران گفت تحریمهای اعلام شده از سوی بانک مرکزی ایران پیشبینی و “برای شرایط مختلف، حتی برای مواردی فراتر از این تحریمها برنامهریزی” شده است.
بعضی از بانکهایی که در دور جدید تحریمها گنجانده شدهاندا در مبادلات دارو، غذا و کالاهای پزشکی نقش داشتهاند.
آمریکا گفته اقلام بشردوستانه از شمول تحریم ها خارج است اما واردکنندگان این کالاها می گویند بانک از بیم تحریم جریمه های آمریکا برای مبادله کالاهای بشردوستانه هم احتیاط هایی به خرج می دهند که روند واردات را بسیار کند می کند.
وزارت خزانه داری آمریکا به هشت کشور فعلا اجازه داده که به خرید نفت از ایران ادامه دهند.
این معافیت ها بر اساس قوانین داخلی آمریکا هر شش ماه یک بار مورد تجدید نظر قرار می گیرد. هند، چین، ژاپن تایوان و کره جنوبی در آسیا، یونان و ایتالیا در اروپا و ترکیه از همسایگان ایران در حال حاضر می توانند از ایران نفت وارد کنند.
سامانه سوئیفت بخش عمدهای از تراکنشهای مالی بین کشورهای جهان را به عهده دارد. پیش از توافق هستهای، ایالت متحده آمریکا در سال ۲۰۱۲ در چارچوب تحریمهای اقتصادی علیه ایران سبب شد که سامانه سوئیفت ایران را از دسترسی به تراکنشهای مالی این سامانه محروم کند و به این ترتیب کشورهای طرف معامله با جمهوری اسلامی حتی اگر میخواستند نمیتوانستند طلب ایران را به حسابهای بانکی در ایران واریز کنند. دو هفته قبل استیو منوچین، وزیر خزانهداری آمریکا در سفرش به اورشلیم (بیتالمقدس) گفته بود که دولت ترامپ در حال مذاکره با سامانه سوئیفت مستقر در بلژیک است که دسترسی ایران به این سامانه را قطع کند.
همزمان با آغاز تحریم نفت ایران، سامانه سوئیفت، دوشنبه ۱۴ آبان با انتشار بیانیهای اعلام کرده قطع اتصال برخی از بانکهای ایران به این سامانه «یک قدم تأسفآور» است که برای «حفظ ثبات و انسجام نظام مالی جهان» ضرورت دارد.
سوئیفت نام بانکهای تعلیق شده را اعلام نکرده است.
خبرگزاری رویترز گزارش داده که دولت ترامپ، به سامانه سوئیفت در بلژیک اطلاع داده که چنانچه به همکاری خود با ایران ادامه دهد، تحت تحریمهای ایالات متحده قرار خواهد گرفت.
همزمان با اعلام معافیت مشروط هشت کشور، از جمله چین، کره جنوبی و هند از تحریم نفتی ایران، فریبیکن به نقل از منابعی که نام آنها را اعلام نکرده گزارش داده بود که مقامات بلندپایهای در وزارت خارجه آمریکا مایک پمپئو، وزیر خارجه را متقاعد کرده بودند که دسترسی ایران به سوئیفت قطع نشود. جمعه گذشته (۱۱ آبان) ایالات متحده آمریکا اعلام کرده بود که برای ثبات بازار نفت و جلوگیری از افزایش قیمت بنزین برخی مشتریان آسیایی ایران از تحریمها معاف میشوند اما میبایست پول فروش نفت ایران را به حساب مشخصی واریز کنند.
قبل از این تحولات، وزیر خارجه آلمان گفته بود ممکن است بتوان «ساز و کار ویژه» اتحادیه اروپا را به عنوان بدیلی برای سوئیفت به کار گرفت. «ساز و کار ویژه» اتحادیه اروپا که بر اساس معامله پایاپای طراحی شده، هنوز آماده نشده است. دیپلماتهای اروپایی دو هفته قبل به خبرگزاری رویترز گفته بودند که «ساز و کار ویژه» برای تمامی مبادلات کافی نیست و هدف قانع کردن ایران برای حفظ توافق هستهای است. بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در نشست خبری دوشنبه ۱۴ آبان که همزمان با اعمال تحریم نفت ایران برگزار شد، همگان را دعوت به «صبوری» کرد:
«این نوع مکانیزمهای جدید به خصوص در حوزه پولی و مالی مکانیزمهای پیچیدهای است لذا وقتی قرار است ساز وکار جدیدی ابداع شده و به کارگرفته شود تاحدی زمانبر است و باید با دقت لازم روی آن کار شود. فکر میکنم اگر باز هم کمی صبوری کنیم باید خیلی زود در واقع کلیات SPV مشخص و اعلام شود.»
سوئیفت کد چیست؟
سوئیفت کد ( Swift Code ) یک نوع علامت انحصاری برای شناسایی بانک ها است
این کد برای انتقال وجه بین بانک ها ، خصوصا انتقال وجه بین المللی و ارسال حواله ارزی استفاده می شود ، همچنین بانک ها با استفاده از بستر سوئیفت به یکدیگر پیغام می دهند.
کد سوئیفت از 8 الی 11 کاراکتر تشکیل شده است ، زمانی که کد سوئیفت 8 رقمی داده میشود منظور بانک عامل مورد نظر است و شعبه را مشخص نکرده است.
چهار کاراکتر اول کد سوئیفت : معرف کد بانک است که تنها می تواند حروف باشد.
دو کاراکتر دوم : معرف کشور بانک است ، به طور مثال برای ایران IR است
دو کاراکتر سوم : کد موقعیت مکانی بانک است
سه کاراکتر آخر : کد شعبه بانک است که بدون این کد نیز شماره سوئیفت کامل است و این مورد انتخابی است
به طور مثال کد بانک اقتصاد نوین شعبه تهران به صورت ذیل است :
BEGNIRTHAFG
چهار کارکتر اول یعنی BENG معرف بانک اقتصاد نوین است
IR معرف ایران است
TH معرف موقعیت مکانی یعنی تهران است
AFGمعرف کد شعبه است
مزایای سوئیفت:
رشد چشمگیر سوئیفت به خاطر مزایای بی شمار آن می باشد که از جمله این مزایا می توان به امنیت و سرعت آن اشاره کرد.
استاندارد: سیستم به نحوی طرحریزی شده است که با ارسال پیام از طریق شبکه سوئیفت امکان برقراری ارتباط بین رایانههای دو بانک و انجام کلیه مراحل حسابداری از قبیل عملیات بستانکاری و بدهکار کردن حسابهای زیربط، تهیه صورتحساب و صورت مغایرت بدون دخالت نیروی انسانی امکانپذیر بوده و روز کاری بعد کلیه اقدام باز حسابهای ارزی مشخص و امکان رفع مغایرتها بهطور سریع فراهم خواهد بود.
قابلیت اطمینان: طراحی سیستم سوئیفت به نحوی بوده که درصد اشتباه در آن بسیار اندک است و در صورتی که مشخصه پیام بهطور صحیح و مطابق با استانداردها تنظیم نشود، سیستم از قبول آن خودداری میکند. سوئیفت ادعا میکند که در حدود ۹۹/۹۹ درصد قابل اطمینان است. علت وجودی این ادعا مفقود نشدن یک پیام سوئیفتی از اول تأسیس در این شبکه است. بنابراین با حجم زیاد پیامها قابلیت اطمینان به سیستم نزدیک به صد در صد است.
امنیت: پیامهای مبادله شده به صورت خودکار مخابره میشوند و متن پیامها تا رسیدن به مقصد پراکنده و نامفهوم است و دسترسی به پیامها توسط افراد غیرمجاز میسر نیست.
سرعت: سرعت انتقال پیام در سیستم سوئیفت بسیار بالا است. ارسال پیام چند ثانیه بیشتر طول نمیکشد و به محض ارسال آن از طریق شبکه سوئیفت توسط آخرین امضای مجاز، بلافاصله پیام تحویل سوئیفت میشود.