پایگاه خبری / تحلیلی نگام _ اتحادیه اروپا و سه عضو اروپایی آن که در برجام مانده اند، یعنی آلمان، بریتانیا و فرانسه، پس از خروج ترامپ از توافق اتمی در تلاشند که برای بهبود روابط اقتصادی ایران سازوکاری تحت عنوان SPECIAL PURPOSE VEHICLE یا SPV ایجاد کنند. اما به رغم اینکه چند ماه از صحبت های اتحادیه اروپا دراین خصوص می گذرد،هنوز در عرصه عمل هیچ خبری از سازوکار مالی با ایران نیست.
سهراب سهیلی
به گزارش انتخاب، وزیر امورخارجه روسیه گفت، روند ایجاد سازوکار مالی ویژه اروپا برای تعامل با ایران (spv) “با دشواریهایی روبرو است و کار اتحادیه اروپا در این زمینه به کندی پیش میرود.”
سرگئی لاوروف وزیر امورخارجه روسیه در کنفرانس خبری سالانه خود درباره وعده اروپا برای ایجاد یک سازوکار مالی ویژه با ایران برای ادامه تجارت با کشورمان پس از بازگشت تحریمهای آمریکا گفت که این روند با دشواریهایی روبرو است.
لاوروف تصریح کرد: اتحادیه اروپا هر بار وعده میدهد که این سازوکار به زودی تکمیل میشود اما ما شاهدیم که کار آنها به کندی پیش میرود و زمان نیز به سرعت در حرکت است.
وی همچنین تاکید کرد که مسکو برای حفظ توافق هستهای از هیچ تلاشی فروگذار نمیکند.
لاوروف در بخش دیگری از این کنفرانس خبری خود از تلاش روسیه برای برگزاری یک نشست سه جانبه با ایران و آذربایجان خبر داد و گفت که اکنون نوبت مسکو است که میزبان چنین نشستی باشد و بهطور قطع این دیدار انجام خواهد شد.
رئیس هیات روابط پارلمان اروپا با ایران: سازوکار ویژهمالی ایرانواروپا بهزودی نهایی میشود
رئیس هیات روابط پارلمان اروپا با ایران گفت: اتحادیه اروپا در حال حاضر با هدف مقابله با تحریمهای آمریکا در نظر دارد سازوکار ویژه مالی برای ارتباط با ایران را هرچه زودتر نهایی کند.
تاریا کرونبرگ رئیس هیات روابط پارلمان اروپا با ایران و وزیر پیشین کار فنلاند که به ایران سفر کرده، بعدازظهر امروز با غلامحسین شافعی دیدار کرد. فرصتهای پیش روی همکاری ایران و فنلاند در دوران تحریمها، همکاری شرکتهای کوچک و متوسط ایران و اروپا، برجام و سازوکار ویژه مالی اروپا ( SPV) ازجمله مهمترین موضوعاتی بود که در این نشست بررسی شد.
رئیس پارلمان بخش خصوصی ضمن اشاره به رویکرد فنلاندیها در قبال توافق هستهای قدرتهای بزرگ با ایران و پس از آن برجام گفت: فنلاند در خصوص برجام موضعگیری اصولی را در پیش گرفته و ایران از مقامهای این کشور به خاطر این حمایت تشکر میکند.
شافعی با اشاره به پیشینه روابط دو کشور بهویژه در حوزه ماشینآلات کشاورزی و مخابرات تصریح کرد: تصویر بسیار خوبی در ذهن ایرانیها از همکاری با فنلاند وجود دارد و زمینههای همکاری دو کشور در حوزههای مختلف علاوه بر ظرفیت قابلتوجه، دارای تنوع بسیار بالایی است.
او افزود: همانطور که مطلع هستید وزارت خزانهداری آمریکا که در همه کشورهای اروپایی از جمله فنلاند مشغول ترتیب سازوکارهایی است تا در آینده بر روابط شرکتهای فنلاندی با ایران تأثیر بگذارد. بااینحال خوشبختانه میان ایران و فنلاند مناسبات اقتصادی بسیار خوبی برقرار است و دیدار مقامهای دولتی و همچنین بخش خصوصی دو کشور در ماههای اخیر نشان میدهد که دو طرف علاقهمند به توسعه روابط هستند.
رئیس اتاق ایران با اشاره به این موضوع که فنلاند در زمینه حفاظت از محیط زیست و مدیریت آب گفت: همانطور که مطلع هستید ایران با مشکل کمآبی مواجه است. بر همین اساس معتقدم که در این زمینه فرصت همکاریهای بسیار خوبی پیشروی ایران و فنلاند قرار دارد.
انرژیهای تجدیدناپذیر، نفت و گاز، تجهیزات پزشکی و معدن از دیگر حوزههایی است که به اعتقاد غلامحسین شافعی ظرفیت همکاری میان شرکتهای کوچک و متوسط ایرانی و فنلاندی در آنها وجود دارد.
او در همین زمینه افزود: در حال حاضر در ایران، ۲۰۰ میلیارد دلار طرح آماده سرمایهگذاری وجود دارد که فنلاند میتواند شریک تجاری خوبی برای اجرای این طرحها باشد.
به اعتقاد شافعی فعال شدن بخش خصوصی یکی از مهمترین نشانههای حرکت بهسوی توسعه اقتصادی است.
رئیس اتاق ایران در ادامه صحبتهای خود با اشاره به این موضوع که توسعه کشورهایی مانند فنلاند، شوروی سابق و چین در گروی بالا بردن سهم بخش خصوصی در اقتصاد بوده گفت: یکی از مهمترین سیاستهای دولت ایران در برنامههای توسعهای گذشته و در برنامه ششم، این است که سهم بخش خصوصی واقعی را در فعالیتهای اقتصادی بالا ببرد.
رئیس پارلمان بخش خصوصی همچنین تأکید کرد در سالهای اخیر واگذاری اقتصاد به مردم و بخش خصوصی هم از جانب رهبری و هم از طرف مجلس ایران مورد توجه قرار گرفته و تکلیف شده است که سالی چند درصد از اقتصاد ایران به بخش خصوصی واگذار شود.
ضرورت فعال شدن کارگروه مشترک بانکی ایران و فنلاند
شافعی در ادامه با اشاره به موانع توسعه روابط تجاری ایران و فنلاند، بیان کرد: روابط بانکی در حال حاضر بزرگترین چالش پیش روی دو کشور است و بهرغم تشکیل کارگروه مشترک ایران و فنلاند برای حل این مشکل، اما تاکنون نتیجهای در این زمینه حاصل نشده است.
رئیس اتاق ایران با اشاره به خروج آمریکا از سازمانها و توافقنامههای بینالمللی از جمله برجام، تأکید کرد که این اقدام خدشه جدی بر اعتبار سازمانهای بینالمللی وارد کرده و اعتبار آنها را زیر سوال برده است.
به اعتقاد شافعی گرچه این اقدام آمریکا بیش از هر چیز اقتصاد ایران را تحت تأثیر قرار داده، اما برای جامعه جهانی تجربه بزرگی است تا بداند باید برای آینده اعتبار توافقنامههای بینالمللی و پایبندی به آنها تدبیری بیندیشد.
رشد تولیدات داخلی ایران، توفیق اجباری تحریمهای یکجانبهگرایانه
رئیس اتاق ایران همچنین بابیان این موضوع که ایران در سالهای مختلف با تحریمها مواجه بوده و مسئله تحریمها موضوع تازهای در اقتصاد کشور نیست، تأکید که باید تحریم را از دو بعد مثبت و منفی مورد بررسی قرارداد.
به اعتقاد شافعی از جنبههای مثبت تحریمها بر اقتصاد کشور این است که ایران مجبور شده از تواناییهای داخل برای رفع مشکلات استفاده کند. او در همین زمینه تصریح کرد: در حال حاضر بسیاری از کالاهایی که قبلاً در قالب واردات در کشور تأمین میشد، در حال حاضر بهواسطه تحریمها این توفیق اجباری نصیب کشور شده که خودمان به تولید آنها بپردازیم.
رئیس پارلمان بخش خصوصی در توضیح بعد منفی اعمال تحریمهای آمریکا علیه کشور، گفت: نمیتوانیم انکار کنیم که تحریمها تأثیری بر اقتصاد کشور نگذاشته است. هم اقتصاد هم اشتغال ما تحت تأثیر تحریمها قرار دارند اما به این معنی نیست که محدودیتها مانع توقف فعالیتها در ایران میشود. ایران همواره برای رسیدن به اهداف خود به راهش ادامه میدهد و در شرایط فعلی و با توجه به پشتیبانی کشورهای اروپایی از جمله فنلاند، راههای جدیدی برای رفع نیازها در این وضعیت پیدا خواهیم کرد.
رئیس اتاق ایران افزود: به رغم اینکه گفته می شود تحریمهای آمریکا بشردوستانه است و شامل غذا و دارو نیست، اما به نظرم چیزی که نادیده گرفته شده امنیت جانی مردم است. در غیر این صورت چرا باید قطعات هواپیما تحریم باشد؟ یا موضوع تامین مواد اولیه کارخانههای ما از جمله کارخانههای غذایی و داروسازی در حال حاضر با مشکلات بسیاری مواجه است.
ضرورت تسریع در راهاندازی SPV
به گفته شافعی در مواجه با تحریمها این پروژههای بزرگ دولتی هستند که متضرر اصلی هستند. شرکت های بزرگ ایرانی که با شرکتهای بزرگ اروپایی در ارتباط هستند که اغلب شرکای آمریکایی دارند. به همین دلیل با ارزیابی این وضعیت، هم اروپا و هم ایران به این نتیجه رسیدهاند که زمینههای همکاری اصلی بر فعالیت SME های ایرانی و اروپایی متمرکز شود.
به اعتقاد رئیس اتاق ایران با راهاندازی SPV از سوی اتحادیه اروپا، گشایش بسیار خوبی میان ایران و اروپا فراهم خواهد شد چراکه ایران علاوه بر مبادله پولی، میتواند بخشی از همکاریهای خود را بهصورت مبادله کالا با کالا با اتحادیه اروپا ترتیب دهد.
شافعی در عین حال افزود: ایران بر همکاری اتحادیه اروپا برای راهاندازی هرچه سریعتر کانال بانکی حساب باز کرده است اما تاکنون تاریخهای متعددی برای راهاندازی این کانال مالی اعلامشده است. به نظر میرسد در این زمینه باید زودتر تصمیمگیری شود تا شرکتهای ایرانی با توجه به سابقه طولانی که در همکاری با شرکتهای اروپایی دارند، متوسل به سایر نقاط تأمین نشوند و همکاریشان را طبق روال قبل پیش ببرند. اگر این موضوع عملیاتی شود بسیاری از مشکلات ما نیز حل خواهد شد.
تجربه جدید پیشروی ایران و اتحادیه اروپا
تاریا کرونبرگ رئیس هیات روابط پارلمان اروپا با ایران و وزیر پیشین کار فنلاند در این دیدار گفت: طی سفر چند روزه خود به ایران، این فرصت را پیدا کردم که در جشن استقلال فنلاند شرکت کنم در آنجا شرکتهایی را ملاقات کردم که در حال حاضر فعالیتشان در ایران متوقفشده است اما همه مایلند تا بار دیگر فعالیت خود را در ایران از سر بگیرند.
تاریا کرونبرگ دلیل اصلی حضور خود در ایران را مرتبط با برجام دانست و تأکید کرد: ایران از جمله کشورهایی است که در مواجه با تحریم، تجربه طولانی دارد و به اعتقاد من میتواند از چالش بزرگی که به خاطر تحریمهای یکجانبه آمریکا بار دیگر بر سر راهش قرار گرفته عبور کند.
او به رئیس اتاق ایران اطمینان داد که اتحادیه اروپا در حال حاضر با هدف مقابله با تحریمهای آمریکا در نظر دارد سازوکار ویژه مالی برای ارتباط با ایران را هرچه زودتر نهایی کند تا صادرات و واردات میان ایران و سایر کشورها تسهیل شود.
به گفته رئیس هیات روابط پارلمان اروپا در حال حاضر انگلیس و فرانسه دو کشوری هستند که بهطور جدی بر روی این موضوع کار میکنند اما باید توجه داشته باشیم که این تجربه هم برای ایران و هم اتحادیه اروپا، یک تجربه جدید است و همین تازگی و باعث شده تاکمی تاخیر در روند کار پیش بیاید.
تحریم ایران؛ ساز و کار مالی ویژه اروپا چیست و چرا حیاتی است؟
به گزارش رشت خبر، تاسیس سازوکار مالی اتحادیه اروپا (موسوم به اس پی وی) برای ایران در دوره تحریم های آمریکا به موضوع پیچیده ای بدل شده است. اتحادیه اروپا می خواهد با تاسیس این کانال مالی، امکان مبادلات تجاری “مشروع” با ایران را حفظ کند و آمریکا می گوید با آن مخالف است و از احتمال تحریم آن گزارش شده است. طرح تشکیل این کانال اولین بار در جلسه هیات وزیران خارجه آلمان، بریتانیا، چین، روسیه و فرانسه و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که برای شرکت در اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل در ماه سپتامبر به نیویورک سفر کرده بودند، اعلام شد.
سازوکار مالی چیست؟
شرکای باقی مانده در توافق برجام با هدف ترغیب ایران به باقی ماندن در این توافق و برخوردار نگه داشتن این کشور از مزایای اقتصادی رفع تحریم ها، توافق کردند که کانال مبادله مالی با ایران تاسیس کنند.
وزیران خارجه آلمان، بریتانیا، چین، روسیه و فرانسه و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که برای شرکت در اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل در ماه سپتامبر به نیویورک سفر کرده بودند، تصمیم خود را طی یک بیانیه برای ایجاد این کانال مالی ویژه اعلام کردند که هدف از آن بیاثر کردن تحریم های آمریکا علیه ایران است.
در بیانیه مشترک شرکای ایران در توافق هستهای برجام در تعریف این کانال می گوید “با توجه به فوریت و ضرورت دستیابی به نتایجی ملموس، شرکتکنندگان در این جلسه از پیشنهادهای عملی برای ادامه و توسعه مجاری پرداخت مالی به ایران به ویژه ایجاد یک “وسیله هدف ویژه” (اس پی وی) برای ایجاد تسهیلاتی جهت پرداختهای مرتبط با ایران از جمله برای صادرات نفت استقتبال کردند.”
کانال مالی چگونه عمل می کند؟
منظور از ایجاد این وسیله یا کانال جدید “حفاظت از آزادی فعالان اقتصادی این کشورها جهت دنبال کردن مبادلات مشروع با ایران”عنوان شده است که در صدر آن دریافت پول حاصل از صادرات نفت ایران به اروپا و خرید های متعارف ایران از کشورهای اروپایی است.
جزئیات این کانال به دلیل ادامه مذاکره بر سر آن و همچنین نگرانی از فشار آمریکا، عنوان نشده اما پیش بینی میشود همانند صندوقی تحت حمایت اتحادیه اروپا باشد که پول نفت ایران از سوی شرکت های خریدار به آن واریز می شود. واردات ایران از اروپا هم از محل منابع این صندوق تامین می شود. اینکه انتقال این پول به ایران چگونه صورت می گیرد احتمالا راسا از سوی این کانال مالی خواهد بود که مشابه بانک عمل می کند. این جزئیات در حال مذاکره است و و تا عملیاتی شدن فاصله دارد. حتی مقر این کانال هم به گزارش فایننشال تایمز هنوز پیدا نشده بنابراین سازوکار اداری آن در مراحل بسیار ابتدایی است.
دلیل بیتمایلی به میزبانی این کانال چیست؟
آمریکا به برنامه تاسیس این کانال مالی شدیدا اعتراض کرده است. مایک پومپئو وزیر امور خارجه آمریکا پس از علنی شدن برنامه تاسیس این کانال مالی گفته بود طرح اتحادیه اروپا برای ایجاد “سازوکار ویژه” ای برای دور زدن تحریم های آمریکا علیه صادرات نفت این کشور “شدیدا غیرسازنده است” و او از شنیدن این خبر “ناامید و پریشان” شده است. وزیر امور خارجه آمریکا گفته بود که تاسیس این کانال مالی “یکی از غیرسازنده ترین مسائل برای صلح و امنیت جهانی است… آیتالله های فاسد امروز صبح دارند می خندند”.
مقام های دولت دونالد ترامپ و سفرای آمریکا در کشورهای مختلف از جمله در بریتانیا میگویند که از شرکت ها و افراد از میان کار با ایران و آمریکا باید یکی را انتخاب کنند و هردو امکانپذیر نیست.
میزبانان پیشنهادی چه می گویند؟
در این بین اتریش که یکی از اصلی ترین میزبانان مذاکرات هسته ایران و گروه ۱+۵ بوده گفته وضعیت این کانال مالی روشن نیست و نمی تواند میزبان آن باشد. لوکزامبورگ و بلژیک هم میزبانی این نهاد را رد کرده اند اما گزارش هایی منتشر شده که آلمان و فرانسه احتمال دارد که سرانجام برای عبور از این بن بست به طور مشترک اقدامی انجام دهند.
تاسیس این کانال حیاتی است؟
مرحله دوم تحریمهای آمریکا از روز ۱۳ آبان (۴ نوامبر) به اجرا گذاشته شد و ایالات متحده هدف خود را وارد کردن فشار مالی و اقتصادی بر جمهوری اسلامی خصوصا کاهش هرچه بیشتر عواید نفتی ایران عنوان کرده است. بخش وسیعی از نزدیک به دومیلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت صادراتی ایران به کشورهای اروپایی است و در صورتی که اروپایی ها خرید نفت ایران با به دلیل تحریم های آمریکا قطع کنند، به افت شدید درآمدهای ایران می انجامد و می تواند انگیزه ای خروج از توافق برجام برای جمهوری اسلامی ایران باشد.
مقامات آمریکایی حکومت ایران را متهم کردهاند که عواید نفتی این کشور را برای بهبود شرایط مردم ایران به مصرف نمیرسانند بلکه جهت حمایت از “گروههای تروریستی” ایجاد بیثباتی در منطقه و گسترش فساد در داخل به کار میبرد اما مقامات اروپایی میگویند باید ایران را از باقی ماندن در برجام که با هدف رفع تحریم های اقتصادی آن را پذیرفت، راضی نگه داشت. مدیران وزارت نفت ایران گفتهاند تا زمانی که بشود نفت را صادر کرد، پول آن را گرفت و هرطور که لازم بود مصرف کرد، از دیدآنها برجام معتبر است در غیر این صورت ضرورتی برای ادامه آن وجود ندارد.
در شرایطی که بخشی از خریداران اروپایی نفت ایران، شرکت ها و پالایشگاه های خصوصی هستند که دولت ها نمیتوانند آنها را مجبور به خرید نفت ایران کنند و در عین حال در برابر تحریم های آمریکا آسیب پذیرند، کانال مالی اتحادیه اروپا برای ایران می تواند اثری حیاتی در ادامه توافق هسته ای داشته باشد