نگام ؛ بین الملل _ کمیته عالی انتخابات منطقه کردستان عراق شنبه شب نتایج نهایی انتخابات پارلمانی را اعلام کرد که در آن حزب «دموکرات کردستان» به ریاست مسعود بارزانی پیروز انتخابات شد.
حسن مقیمی
کمیته عالی انتخابات منطقه کردستان عراق اعلام کرد که حزب دموکرات کردستان با به دست آوردن 45 کرسی در جایگاه نخست، حزب «اتحادیه میهنی» با کسب 21 کرسی و حزب «تغییر» با به دست آوردن 12 کرسی به ترتیب در جایگاههای دوم و سوم قرار گرفتند.
حزب «الجیل الجدید» با کسب هشت کرسی، «الجماعه الاسلامیه» با کسب هفت کرسی و «نحو الاصلاح» با کسب پنج کرسی در ردههای بعدی قرار گرفتند.
انتخابات پنجمین دوره پارلمان منطقه کردستان عراق در تاریخ 30 سپتامبر برگزار شد.
پارلمان منطقه کردستان ۱۱۱ کرسی دارد که یازده کرسی آن به اقلیتهای قومی و دینی اختصاص یافته است.
بنا بر اعلام کمیته انتخابات در اقلیم کردستان عراق حزب مسعود بارزانی با اختلاف زیادی از دیگر رقبای خود توانسته در صدر بنشیند.
نتایج نهایی انتخابات به شرح زیر است:
-حزب دموکرات کردستان 45 کرسی.
-حزب اتحادیه میهنی کردستان 21 کرسی.
-جنبش تغییر 12 کرسی.
-جنبش نسل جدید 8 کرسی.
-جماعت اسلامی 7 کرسی.
-لیست اصلاح 5 کرسی.
-ائتلاف معاصر یک کرسی.
-لیست آزادی یک کرسی.
انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان عراق 30 سپتامبر برگزار شد اما اعلام نتایج نهایی به دلیل شکایتهایی که ارائه شده بود به تأخیر افتاد.
احزاب اصلی اقلیم کردستان عراق
حزب دموکرات کردستان
این حزب در سال ۱۹۴۶ میلادی توسط مصطفی بارزانی، (پدر مسعود) بهعنوان یک حزب ناسیونالیست -که برای استقلال کردستان و «رفع ستم ملی» بر کردهای عراق فعالیت میکرد- تاسیس شد. مصطفی بارزانی پس از یک دوره جنگ با حکومت مرکزی عراق به ایران پناه آورد و در سالهای پیش از انقلاب ۱۳۵۷ در کرج ساکن بود. پس از مرگ وی در سال ۱۳۵۷، مسعود به رهبری حزب رسید. در سال ۱۹۹۱ و پس از جنگ اول خلیج فارس و ایجاد منطقه پرواز ممنوع برفراز خاک کردستان عراق، حزب دموکرات (معروف به پارتی) یکی از پایههای اداره این منطقه عملا خودمختار بود. پارت دموکرات به شکل سنتی روابط نزدیکی با ترکیه دارد.
نچریوان (نوشیروان) بارزانی، برادرزاده مسعود، هماکنون نخست وزیر دولت اقلیم است. مسرور بارزانی، فرند مسعود هم ریاست اطلاعات اقلیم را بر عهده دارد.
اتحادیه میهنی کردستان
اتحادیه میهنی در سالهای ۱۹۷۴-۱۹۷۵ و با انشعاب شماری از کادرها و اعضای «چپ» حزب دموکرات کردستان تشکیل شد. رهبری این جریان از آغاز با جلال طالبانی ( مام جلال) بود.
اتحادیه میهنی در سالهای پایانی جنگ ایران و عراق روند نزدیک شدن به جمهوری اسلامی را در پیش گرفت. نفوذ سنتی این حزب در منطقه سلیمانیه، کماکان و با وجود شکست در انتخابت سال ۲۰۱۳ حفظ شده است. قباد طالبانی، فرزند جلال هماکنون جانشین نچیروان بارزانی، نخست وزیر اقلیم است.
اتحادیه میهنی هم در پارلمان اقلیم و هم در مجلس عراق ۱۸ کرسی در اختیار دارد و در حال حاضر دومین حزب عمده کردستان عراق به شمار میرود.
گوران، جنبش تغییر
حزب گوران (تغییر) بهعنوان جریان اصلی اپوزیسیون اقلیم کردستان در سال ۲۰۰۹ تشکیل شد. این حزب کار خود را با اعتراض به حاکمیت سنتی و متصلب پارتی و اتحادیه میهنی آغاز کرد. نچریوان (نوشیروان) مصطفی، از کادرهای بالای حزب دموکرات، تا زمان مرگ در سال ۲۰۱۷ موسس، تئوریسین و رهبر اصلی این جنبش نوظهور به شمار میرفت. این حزب در حال حاضر ۲۴ کرسی در پارلمان اقلیم دارد اما در جریان انتخابات فدرال عراق در سال ۲۰۱۸ و با از دست دادن یک جایگاه، تنها توانست ۵ کرسی پارلمان عراق را از آن خود کند.
حزب اتحاد اسلامی کردستان
با وجود حضور دو حزب سکولار در کردستان عراق، حزب اتحاد اسلامی در سال ۱۹۹۴ اعلام موجودیت کرد. این حزب که در حال حاضر ۱۰ کرسی در پارلمان اقلیم دارد، در سال ۲۰۱۵ عملا با اخوانالمسلمین بیعت کرد؛ به همین دلیل گمانهزنیها درباره حمایت ترکیه و قطر از این جریان سیاسی محافظهکار در سالهای اخیر افزایش یافته است.
جنبش نسل جدید
این حزب در سال ۲۰۱۷ و پس از ناکامی رفراندوم استقلال، توسط یکی از سرمایهداران جوان اقلیم به نام شسوار عبدالوحید بنیان نهاده شد. «جنبش نسل جدید» در انتخابات پارلمانی فدرال ماه مه ۲۰۱۸، چهار کرسی را از آن خود کرد.
هفتهها پس از برگزاری انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان عراق در ۳۰ سپتامبر، کمیسیون انتخابات بالاخره نتایج رسمی را منتشر کرد. احزاب حاکم پیشین بار دیگر پیروز انتخابات هستند اما دولت محلی باید به شکل ائتلافی تشکیل شود.
حزب دموکرات کردستان (ک د پ) با بیش از ۶۸۸ هزار رأی با اختلاف نسبت به دیگر احزاب در رده نخست قرار گرفت و ۴۵ کرسی از ۱۱۱ کرسی پارلمان را به دست آورد. بنابراین حکومت بعدی در اقلیم نیز حکومتی ائتلافی خواهد بود.
حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق با ۳۱۹ هزار رأی جایگاه دوم را به خود اختصاص داد و ۲۱ کرسی پارلمان را به دست آورد. اتحادیه میهنی در ۲۰۱۳ تنها ۱۸ کرسی به دست آورده بود.
اما حزب گوران (تغییر) که در پارلمان قبل ۲۴ کرسی داشت، این بار با ۱۸۶ و ۹۰۳ رأی فقط ۱۲ نماینده به مجلس خواهد فرستاد.
حزب نسل نو ۸ کرسی، کومال هفت کرسی، حزب کمونیست یک کرسی و ائتلاف چپگرای مدرن نیز یک کرسی از آن خود کردند.
احزاب اسلامگرای اتحادیه اسلامی کردستان و جنبش اسلامی کردستان نیز نسبت به انتخابات پیشین عملکرد ضعیفتری داشتند و ائتلاف آنها با یکدیگر تنها پنج نماینده به پارلمان خواهد فرستاد. اتحادیه اسلامی ۲۰۱۳ به تنهایی ۱۰ کرسی برنده شده بود.
از میان ۱۱ کرسی کنارگذاشتهشده برای اقلیتها در پارلمان اقلیم، ۵ کرسی به ترکمنها، ۵ کرسی به مسیحیها و یک کرسی به ارمنیان اختصاص یافت. ایزدیها نماینده نخواهند داشت.
در میان چهرهها، قباد طالبانی از اتحادیه میهنی با ۱۸۲ هزار رأی بیشترین رأی را در میان دیگر نامزدها به خود اختصاص داد. پس از او شاسوار عبدالوحید (دونالد ترامپ کردستان) از نسل جدید قرار داشت و سپس علی صالح، سرلیست گوران.
دو حزب حاکم در ماههای پس از برگزاری همهپرسی استقلال در سال گذشته دچار تنش شده بودند. اتحادیه میهنی اخیراً پس از سفر نچیروان بارزانی، نخستوزیر حکومت محلی اقلیم کردستان عراق از حزب دموکرات کردستان به بغداد و نجف برای رایزنی بر سر رئیسجمهوری آینده، این حزب را به نابودی «اتحاد کردها» متهم کرد.
برخی تحلیلگران احتمال میدهند که حزب دموکرات به جای تشکیل ائتلاف با اتحادیه میهنی بر اساس توافقنامه ۱۹۹۸ واشنگتن، به تشکیل دولت ائتلافی با گوران یا حزب «جنبش نسل جدید» به رهبری شاسوار عبدالوحید (تاجری معروف به دونالد ترامپ کردستان) دست بزند.
ملا بختیار، یکی از رهبران ارشد اتحادیه میهنی چندی پیش در گفتگو با روداو نسبت به چنین طرحی هشدار داده بود: «حتی اگر ما یک کرسی ببریم، باز هم اتحادیه میهنی هستیم. ما مسلحایم. هیچ کس نمیتواند ما را خلع سلاح کند.»
آیا اعتراض به نتایج ادامه دارد؟
یکی از دغدغههای احزاب سیاسی کردستان عراق سلامت انتخابات بود.
پس از برگزاری انتخابات سراسری عراق در ۱۲ مه، احزاب ک د پ و اتحادیه میهنی از سوی دیگر حزبها به تقلب در انتخابات و دستکاری آراء متهم شدند. این بار نیز گوران و نسل نو به نتایج اعتراض اولیه اعتراض داشتند.
احزاب اپوزیسیون تهدید کرده بودند که اگر نتایج نهایی همچون نتایج اولیه آراء باشد، پارلمان را تحریم خواهند کرد. نتایج نهایی تفاوت چندانی با نتایج اولیه ندارند. هنوز مشخص نیست واکنش آنها به این نتایج چه خواهد بود.
کمیسیون انتخابات اقلیم اعلام نتایج رسمی را به تعویق انداخته بود تا به شکایتها درباره موارد تقلب و نقض قانون در انتخابات رسیدگی کند.
این کمیسیون ۱۱۹ هزار رأی را باطل اعلام کرده است. بیشتر رأیهای باطلشده به استان اربیل تعلق داشتند.
انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان عراق ۳۰ سپتامبر برگزار شد. نرخ مشارکت در این انتخابات ۵۷ درصد و شمار واجدین رأی نزدیک به سه میلیون نفر بود. در این انتخابات ۷۲۲ کاندیدا از ۲۹ جریان سیاسی برای به دست آوردن ۱۱۱ کرسی پارلمان اقلیم کردستان عراق با همدیگر به رقابت پرداختند.