شاید برای شما یا اطرافیان پیش امده باشد که براثرعوامل مختلف از جمله مراقبت نادرست، بیماری یا عوامل فیزیکی مثل حادثه و تصادف دچار از دست دادن دندان های خود شده باشید در گذشته با کشیدن کل دندان ها یک فک برای دندان مصنوعی اقدام میکردند یا با مواد مختلف از جمله فلزات طلا و نقره یا الیاژ های مختلف ان ها دندان های فلزی که گاها بسیار گران بود را جایگزین دندانی تهیه میکردند. بعد ها ایمپلنت های دندانی که شامل ترکیبی از مواد پلیمری سرامیکی و فلزی بودند وارد بازار شد این ایمپلنت ها به دلیل اینکه پایه ی فلزی ان ها که در بافت زنده بدن وارد میشد و عدم سازگاری زیستی داشت و بعد از مدتی ممکن بود دچار شل شدگی یا التهاب و تورم شود و با پس زدن خود را نشان می داد.
امروزه پزشکی ترمیمی یا همان regenerative medicineبه فکر تولید اندام ها از جمله بافت استخوان دندانی با همان خواص زیستی دندان های اصلی افتاده است.ترمیم بافت دندان با دو رویکرد متفاوت در تحقیقات مختلف مورد بررسی قرار گرفته است:
یکی ترمیم کل بافت دندان به منظور تولید یک دندان زیستی با عملکرد ترکیبی کاملّ، دوم ترمیم بخش های مختلف دندان مانند بافت دنتین، پالپ، لیگامنت های پریودنتال و حتی استخوان آلوئولار
در حال حاضر دو رویکرد كلي براي هر كدام از اين دو مورد و به منظور ترمیم بافت دندان وجود دارد:
1) رویکرد مبتنی بر استفاده از اسکافولد: که شامل استفاده از داربستی است که سلول های استخراج شده در محیط آزمایشگاه قدرت لانه گزینی در محیط داخل بدن یا سید شدن سلول های مستخرج در محیط برون تن و آزمایشگاهی را دارند. 2) رویکرد بدون داربست: تحریک بافت های اطراف محل تخریب دندان یا بافت های اطراف دندان به منظور تولید سیگنا های محرک مناسب که منجر به ترمیم بافت دندان یا تشکیل دندان در محل دچار تخریب شده با همان شکل و سایز می شود.
برخی از زیست مواد مورد استفاده در بازسازی بافت دندان عبارتند از : پروتئین ها مانند کلاژن، فیبرین و سیلک وپلی ساکاریدها مانند کیتوسان، هیالورونیک اسید، آلژینات و آگار
از طرفی تحقیقات بر روی استفاده از سلولهای بنیادی برای رشد مجدد دندان جدید از حدود حداقل ۱۰ سال پیش آغاز شده است. در سال ۲۰۰۲، پروفسور پل شارپ از موسسه ی دندانپزشکی کالج کینگ در لندن، رشد دندان مجدد با سلول های بنیادی در موش در انسان محقق نمود.سلول های پالپ بر روی اسید پلی گلیکولیک (PGA) رشد یافته و بافت پالپ مانندی در شرایط آزمایشگاه و موجود زنده(in vivo) بوجود آوردند. بازسازی پالپ کشت سلولهای SHED بر روی داربست مصنوعی قرار داده شده در فضای دندان، سلولهای شبه ادونتوبلاستی را تولید کرد که در برابر سطح عاج موجود قرار گرفت.
محققان دانشگاه توکیو در سال ۲۰۰۹ موفق به كشت درون بدني سلول های بنیادی دندان در موش شدند این جوانه ها به یک دندان کامل رشد یافتند.محققان مرکز پزشکی دانشگاه کلمبیا با استفاده از داربست، موفق به رشد مجدد دندانی شدند که از نظر آناتومیکی صحیح بود ( دندان کاربردی در چند ماه).
در سال ۲۰۱۱، گروه تحقیقاتی دانشگاه پزشکی و دندانپزشکی توکیو موفق به اثبات مفهوم “اندام های بالغ تولید شده به روش مهندسی زیستی” شدند، آنها توانستند یک دندان بالغ را از پیوند یک جوانه ی دندان مهندسی شده، با موفقیت تولید کنند.
دندان پیوند شده ( تولید شده به روش مهندسی زیستی) دارای عملکردهای فیزیولوژیکی دندان طبیعی نظیر: جویدن، عملکرد لیگامان پریودنتال برای بازسازی استخوان و پاسخگویی به تحریکات مضر را دارا بود. این مطالعه یک پیشرفت قابل توجه بوده كه پتانسیل واقعی جایگزین نمودن ارگان بالغ تولید شده به روش مهندسی زیستی را به عنوان یک درمان ترميمي به تصویر کشید.
تحقیقات انجام شده به شدت رو به رشد است و این مطالعات همچنان ادامه دار است و میتوان گفت اینده روشنی برای گسترش بالینی وجود دارد.