چندی پیش حسن عباسی، که پاسدار جبههندیده دوران جنگ است، در سخنانی ارتش ایران را سرزنش کرد و رفتار آن را در راستای خواستۀ آمریکا خواند. او گفت که «ارتش بی سرو صدا، فقط در پادگانها حضور دارد و آمریکا چنین نیرویی را میخواهد.»1
سخنان پاسدارعباسی، مایۀ واکنش بازدارانۀ فرماندهان نیروی زمینی و دریایی و نیز بازنمود شکایتی به دادگاه از سوی اداره حقوقی ارتش علیه پاسدار عباسی شد. 2 گرچه سخنان عباسی تشتتآمیز و دودستگیخواه و تنشزا بود، اما ژرفای سخنان او و نیز واکنش فرماندهان ارتش بیانگر راستینههایی تلخوشیرین است:
راستینههای تلخ
1- بگومگوهایی از میان برخی نظامیان سپاهی، بر پایۀ برتربینی و ویژهبینی سپاهپاسداران، شنیده میشود که آوای سازِ سرزنش و جدایی و تنش را به گوش میرساند.
2- دودهۀ گذشته نشان داده است نظامیان برجستۀ سپاه بودن در پادگانها و پاسداشت نظامیبودن را برنمیتابند و هماره وظایف خود را فراتر از نظامیبودن و حتی فراتر از قانون اساسی میدانند و بایستههای امنیتی و اطلاعاتی را نیز از زمرۀ وظایف سپاه، دانستهاند.
3- تدبیر برترِ سران و فرماندهان سپاه، پس از چالشِ هشتسالۀ ایران و عراق، برتری کنشگری در اقتصاد و سیاست و مدیریت کلان کشور بر کارزار پاسداری از نظام در برابر بیگانگان، بوده است.
بیناسازی: بودن سه راستینۀ یادشده در دودهه گذشته در سپاه، جمهوریت نظام جمهوریاسلامیایران را بهصورت چشمگیری سست کرده است و کشور بااینکه انتخابات و پارلمان دارد؛ همانا دموکراسیخواهی سران آن، هماره پَسرفت، داشته است و ژرفای دوگانگی مردم و دولت بس چشمگیر شده است.
راستینههای شیرین
1- در میان نظامیان ارتش ایران، ساز خودبرتربینی و سرکشی نظامی در برابر مردم دیده نمیشود.
2- ارتشیان هماره خویش را نظامی میدانند و بودنِ آنان در پادگانها، نهتنها نشانۀ سستی و ناآگاهی نیست بلکه نشانۀ آگاهبودن ارتش به وظایف و جایگاه خویش است و آمادهبودن ارتش در برابر دشمنان و بیگانان را میرساند.
3- ارتش خون 46هزار شهید و ایثارگری 126هزار جانباز خود در چالش هشتساله با عراق را آلوده به فخرفروشی و سیاسیکاری و قدرتافزونی نکرد و هیچگاه به دنبال سهمخواهی و باجخواهی از کیسۀ مردم نبوده است.
بیناسازی: ارتش نشان داد که در پاسداری از مرام نظامیبودن خود، کوشاست و نهتنها افزونخواه نیست که پاسداری و نگاهبانی از خاک و مرز و نطام مشروع حاکم بر کشور را در یورش بر دشمن در هنگامۀ جنگ و بودن در پادگانها در هنگامۀ آشتی و آرامشِ میهن و ملت دانسته است.
برداشت
دو گونه راستینههای تلخ و شیرین در میان نظامیان کشور روشن میکند که روزبروز دوگانگی میان مردم و سپاهپاسداران انقلاباسلامی بیشتر شده است و از ملت دور گشته است اما از سوی دیگر پیوند و پیوستگی ملت و ارتش روزبروز تنگاتنگ و بر محبوبیت ارتش افزون شده است.
چنان دوگانگی و چنین پیوندی آشکارا در گسترۀ جامعه و در میان گروههای مردمی ایران در جهان حقیقی و مجازی، پدیدار و یافتنی است.
برداشتی دیگر: مردم، نظامیان ارتش و سپاه را در پادگانها میخواهند، نه در سیاست و بر بام زندانها و سلولها.
احمدرضا احمدپور، دهم مردادماه 1395: قم.
پینوشت:
1و2. نگاه شود به خبرهای سایتها و نشریات مجازی و حقیقی چندروز گذشته.