بیش از دو سال از به گروگان گرفته شدن صیادان ایرانی به دست دزدان دریایی سومالیایی میگذرد و آنها هنوز به خانه باز نگشتهاند. جمهوری اسلامی نیز هیچ کار موثری برای آزادی آنان نکرده است.
در آبان امسال اعلام شد که از میان 21 صیادی که به دست دزدان دریایی گروگان گرفته شدهاند، پنج نفرشان فرار کردهاند؛ چهار نفر با کمک دولت سومالی و یک نفر با تلاش خودش. باز هم اینجا جمهوری اسلامی هیچ سهمی ندارد. پس از آن شرایط آنان سختتر شد؛ به گزارش رسانههای ایران از 16نفر باقیمانده هشت نفر به دلیل شکنجه و گرسنگی از دنیا رفتند و هشت نفر همچنان در اسارت به سر میبرند.
در روزهای گذشته صیادان باقیمانده ویدئویی از خود پر کرده و فرستادهاند و میگویند برای زندهماندن مجبورند علف بخورند. نیز گفتهاند هر دو هفته یکبار یک وعده غذایی میگیرند. آنها از دولت ایران و جهانیان تقاضای کمک کردهاند.
در این ویدئو آنها کاغذهایی در دست دارند که تاریخ سوم بهمن 95 را نشان میدهد. شیرمحمد، از صیادان بلوچ، به زبان بلوچی گفته است: «شما را به خدا وضعیت بد ما را درک کنید. آنقدر ضعیف هستیم که نه توان رفتن داریم نه نشستن. الان میتوانم بگویم که وضع جسمی ما از یک پیرمرد ٧٠ساله بدتر است.»
این فیلم گواهی بر دگرگویی وضع و حال آنان دارد. گویا دزدان دریایی که فقط هشت نفر را در اسارت نگه داشتهاند امیدی به دریافت 200هزار دلاری که تعیین کرده بودند، ندارند.
روزنامه شرق شنبه 16 بهمن نوشت شیرمحمد گفته است که دزدان دریایی فقط چهار نفر از افرادشان که در زندان زاهدان محبوس هستند را میخواهند. او ادامه داده است: « میگویند اگر ایران ما را با آنها معاوضه کند، دیگر پول نمیخواهند. به دادمان برسید. انشاءالله که با تلاش شما به وطن بازگردیم.»
آنطور که شرق نوشته وقتی ابراهیم، نورمحمد، پیربخش و ندیم فرار کردند، چهار سومالیایی را با خود به ایران آوردند و اکنون دزدان سومالیایی آن چهار نفر را طلب کردهاند. یعقوب جدگال، نماینده پیشین چابهار و کنارک، گفته است دولت بر سر معاوضه آن چهار نفر با دزدان دریایی سومالیایی به توافقی نرسیده و «تنها کاری که میتواند دراینباره انجام دهد، این است که دزدان دریایی دیگری را دستگیر کرده و با صیادان ایرانی معاوضه کند.»
سومالی یکی از کشورهایی است که سال پیش پس از حمله خودسرانه عدهای از نیروهای بسیجی به سفارت عربستان سعودی در تهران، روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرد و سفیرش را از تهران فراخواند.
پیشتر حسن قشقاوی، معاون کنسولی وزارت خارجه، گفته بود که امکان حضور فیزیکی در سومالی برای پیگیری امور و شرایط صیادان ایرانی بهگروگانگرفتهشده وجود ندارد. او تاکید کرده بود ایران هیچ سفارتخانه، سرکنسول و حتی حافظ منافعی در سومالی ندارد که بخواهد یا بتواند این موضوع را پیگیری کند.
با این حال چنانچه روزنامه قانون دوشنبه 18 بهمن نوشته، نماینده زاهدان در مجلس شورای اسلامی دو سال پس از اعلام خبر گروگانگرفتن صیادان ایرانی در تلاش است تا «دردی را که صیادان مظلوم ما این روزها می کشند به گوش ملت و مسئولان برسانند». این نهایت تلاش مسئولان ایرانی برای آزادکردن صیادان بلوچ است.
علیم یارمحمدی، نماینده زاهدان، گفته است چون دولت مستقری در سومالی وجود ندارد، روشهای رایج دیپلماتیک بین ایران و این کشور نتیجه نخواهد داد. نیز گفته است: خطرات احتمالی دیگر صیادان بازمانده را نگران کرده و این روزها کمتر صیادی در سیستانوبلوچستان است که به دریا برود.
با این همه حشمتالله فلاحت پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، با نظر نماینده زاهدان مخالف است. او گفته است: «نبود حاکمیت مستقر در سومالی دلیل مناسبی برای کوتاهی در این موضوع نیست. نیروی دریایی جمهوری اسلامی یک یگان قدرتمند بومی در سطح منطقه است و در صورت نیاز برای حفظ جان این افراد باید وارد عملیات شود.» فلاحتپیشه ادامه داده که مطرحکردن این موضوع که «جمهوری اسلامی توجهی به صیادان ندارد» اقدامی تفرقهآمیز است.
چنانچه روزنامه قانون گزارش داده است علی اوسطهاشمی، استاندار سیستان و بلوچستان، اعلام کرده که وزارت کشور در تلاش است تا « با اختصاص اعتبار مشخص، خسارتی را که به صاحبان لنجها وارد شده به خانواده آنان بپردازد و همچنین بدهکاری این افراد به بانکها را در حد توان تسهیل کند».
اوسط هاشمی از پیگیریهای وزارت خارجه برای بهرهگیری از «ظرفیت معنوی و استعداد های مردمی موجود در خارج از کشور» خبر داده و گفته است وزارت خارجه میخواهد از کشورهایی که با سومالی رابطه خوبی دارند برای آزادسازی صیادان کمک بگیرد.
نکته جالب اینکه تمام آنچه بر سر این صیادان رفته و میرود در حالی است که پیشتر مقامات نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی از حضور ناوهایشان در خلیج عدن برای مقابله با دزدان دریایی خبر داده بودند. حال آنکه این دست ادعاهای مقامات و مسئولان جمهوری اسلامی تمامی ندارد.
خلیج عدن در اطراف سومالی و یمن، جولانگاه دزدان دریایی شده است. مقامات نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی در مرداد ماه ۹۴ گفته بودند دو گروه از دزدان دریایی، که در مقاطع مختلف زمانی به یک نفتکش ایرانی در خلیج عدن حمله کرده بودند که با واکنش این نیرو مواجه شده و منطقه را ترک گفته بودند.
با اینهمه وضعیت اسفناک و فاجعهبار صیادان بیش از پیش ادامه دارد و کسی فریادرس آنان نیست. جمهوری اسلامی علیرغم ادعاهای فراوانی که دارد از حل این بحران عاجز و ناتوان مانده و تقریبا آنان را به حال خود رها کرده است. خانواده صیادان نیز روزهای اسفناکی را میگذرانند. معلوم نیست این بحران چه زمان خاتمه مییابد و آنان میتوانند به آغوش خانواده بازگردند یا نه.