مهین دخت ایرانی
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران از تشکیل «کمیته ضدفیلترینگ» در دولت برای مقابله با فیلتر فعالیتها و کسبوکارهای «مجاز» در فضای مجازی خبر داد.
دولت روحانی طی سالهای اخیر با قوه قضائیه بر سر مسدودسازی شبکههای اجتماعی دچار چالش شده، اما قوه قضائیه موفق شده شبکه پرطرفدار تلگرام در ایران را پس از اعتراضهای خیابانی دیماه سال ۹۶ در کشور مسدود کند.
به گفته آذری جهرمی، «گاهی مواضعی از جمله با اعمال فیلترینگ گرفته میشود که جلوی فعالیتهای ناسالم را بگیرند اما عملاً تنها جلوی فعالیتهای سالم گرفته میشود و ناسالمها به نحو دیگر کارهای خود را ادامه میدهند.»
اما بعد از تمام خساراتی که فیلترینگ به کسب و کار مردم وارد کرده است باید در نظر داشت نظام سیاسی مستقر در ایران دارای ماهیتی غیر دمو کراتیک و به لحاط تبار شناسی در نظامهای سیاسی جهان، نظامی متعلق به عصرپیشا رو شنگری، و قرون وسطی با حاکمیت روحانیت است. جدال مدرنیته سنت، سبک زندگی سنتی، مدرن و دموکراسی، استبداد جدالهایی بودند که علی رغم تلاشهای جدی حکومت برای از بین بردن آنها به حیات خود ادامه دادند. صورت بندی این جدالها را میتوان در جریان انقلاب فرهنگی و سرکوب مخالفان سیاسی، اجباری کردن حجاب، (قانون حجاب اجباری، کارکرد سازمان تبلیغات اسلامی و دستگاههای متولی فرهنگ) و اصلاحات قانون اساسی مشاهده کرد. تقریبا هر ناظر بیرونی فاقد تحصیلات آکادمیک هم میتواند نشان بدهد که حکومت در هیچ یک از عرصهها موفق به مغلوبه کردن جدال از مسیر اقناع افکار عمومی نشده است و استفاده از خشونت و زور عریان را جایگزین اقتدار برای حفظ نظم سیاسی کرده است. به عبارت دیگر به مرور زمان مشروعیت سیستم با پرسشگری و اختلال شدید مواجه شده است.
اما در سالهای اخیر بعد از وقوع تظاهرات های سراسری و اعتراضات مردم با دستور شورای عالی امنیت ملی، برنامه هایی همچون تلگرام و اینستا گرام فیلتر شدند اما پس از یک هفته از انجام فیلترینگ، نه تنها کسی به سمت پیام رسانهای داخلی از فرط اعتماد به حکومت نرفت، بلکه همه با استفاده از فیلتر شکن به تلگرام رفتند و بازدید کانالها تقریبا به وضعیت ماقبل فیلتر بازگشت. چون نمیشود موبایلها و لب تابها را از دست مردم گرفت، اینترنت را به طور کلی قطع کرد یا مثلا رئیس تلگرام را خرید و ایران را به عصر حجر برگرداند، فیلترینگ شکست خورد. با فیلترینگ آبی به جوی حکومت نیامد اما آبرویش رفت.