نگام ؛ اجتماعی _ روزهای اخیر شنیده ها حاکی از آن است که مسئولان برخی روزنامه ها به دلیل گرانی کاغذ قصد تعطیلی روزنامه را دارند و تا آخر سال جاری تعداد قابل توجهی از رسانه های مکتوب به فعالیت خود پایان خواهند داد.
سارا آکالین
اما در این اثنا خبرنگار انصاف نیوز به آمار غیررسمی و حدودی تعدادی از روزنامههایی که در گستره ایران فعالیت دارند دست پیدا کرده است که این آمار بسیار نگران کننده بوده و نشان میدهد که وضع تیراژ روزنامه های ایران بسیار بدتر از آن چیزی است که تاکنون شنیده میشد. با این حال، موضوع مهمتر از تیراژ پایین آنها، عددهای غیرواقعی اعلامی به نهادهایی است که مطبوعات از آنها یارانه و کاغذ با دلار دولتی میگیرند.
روزنامه همشهری به عنوان پرتیراژترین روزنامه که وابسته به شهرداری تهران است، حدود ۱۸۰ هزار نسخه در روز منتشر میشود که حدود ۴۵% برگشتی دارد. (این روزنامه زمانی بالای ۵۰۰ هزار نسخه در روز منتشر میشد.
برگشتی به آن بخش از نسخههای چاپ شده میگویند که فروش نمیرود و به روزنامه برگردانده شده و کاغذ باطله میشود. اکثر روزنامهها بیش از ۴۰ تا ۵۰ درصد برگشتی دارند.
روزنامه جام جم وابسته به صداوسیما حدود ۷۰ تا ۸۰ هزار نسخه در روز منتشر میشود.
روزنامه ایران وابسته به دولت روزانه حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار نسخه تیراژ دارد.
روزنامه خبر ورزشی پرتیراژترین روزنامه ورزشی، ۳۶ هزار نسخه چاپ میشود که ۴۵ تا ۵۵% برگشتی است.
روزنامه دنیای اقتصاد که برترین برند مطبوعات اقتصادی است، حدود ۲۹ هزار نسخه منتشر میشود با حدود ۵۰% برگشتی. (بروز رسانی در ۲۰ مردادماه: به گفته مدیرمسوول روزنامه دنیای اقتصاد، این روزنامه در حال حاضر ۴۳ هزار نسخه تیراژ دارد.)
تیراژ روزنامه شرق هم به ۷۸۰۰ نسخه رسیده است که ۵۰ درصد آن برمیگردد. (بروزرسانی در ۲۰ مردادماه: به گفته مدیرمسوول روزنامه شرق، این روزنامه در حال حاضر ۱۸ هزار نسخه است)
روزنامه اعتماد حدود ۷۰۰۰ نسخه منتشر میشود که حدود ۱۵۰۰ نسخه از آن در مجلس به صورت رایگان توزیع میشود. مدیر مسوول این روزنامه، الیاس حضرتی، نمایندهی مردم تهران در مجلس است. این روزنامه حدود ۶۰% برگشتی دارد.
روزنامه جوان هم حدود ۷۰۰۰ نسخه تیراژ دارد که ۲۵۰۰ نسخه از آن به موسسات ارسال میشود و روی دکه ۶۰ تا ۷۰ درصد برگشتی دارد.
روزنامه آفتاب یزد حدود ۷۰۰۰ نسخه منتشر میشود با ۵۰ درصد برگشتی. ۱۵۰۰ نسخه از آن به موسسات ارسال میشود.
روزنامهی آرمان حدود ۶۰۰۰ نسخه چاپ میشود که ۶۰ تا ۷۰ درصد آن برگشتی است. روزنامه شهروند حدود ۵۶۰۰ تا ۶۰۰۰ نسخه
تیراژ بیشتر این روزنامهها تا پیش از گرانی و کمبود در این حد نبوده است.
روزنامه کیهان با حدود ۴۷۰۰ نسخه در روز یکی از قدیمی ترین روزنامههای کشور است.
روزنامه سازندگی که به تازگی در آمده و از تیم حرفهای برخوردار است حدود ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ نسخه منتشر میشود.
روزنامه اطلاعات با حدود ۳۰۰۰ نسخه دیگر روزنامه قدیمی کشور است.
روزنامه خراسان حدود ۳۰۰۰ نسخه منتشر میشود که بخش قابل توجهی از آن در سه استان خراسان به فروش میرسد.
روزنامه جهان صنعت حدود ۳۰۰۰ نسخه، روزنامه وطن امروز حدود ۳۰۰۰ نسخه
روزنامه مردم سالاری وابسته به حزب مردم سالاری حدود ۳۰۰۰ نسخه منتشر میشود.
روزنامه پیروزی حدود ۳۰۰۰ نسخه تیراژ دارد در حالی که زمانی ۲۰ تا ۳۰ هزار نسخه منتشر میشد.
روزنامه جهان اقتصاد حدود ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ نسخه
روزنامه سیاسی ابرار در حدود ۲۵۰۰ نسخه ،روزنامه ابرار ورزشی هم حدود ۲۵۰۰ نسخه
روزنامه استقلال حدود ۲۰۰۰ نسخه
روزنامه قدس حدود ۲۰۰۰ نسخه منتشر میشود با ۵۰ درصد برگشتی.
روزنامهی جمهوری اسلامی حدود ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ نسخه تیراژ دارد.
روزنامه بانی فیلم حدود ۱۵۰۰ نسخه در حوزهی سینمایی به صورت یک روز در میان منتشر میشود.
روزنامه تعادل (حوزهی اقتصادی) روزانه حدود ۱۵۰۰ نسخه منتشر شده ولی تقریبا همهی آن برگشتی است.
روزنامه کار و کارگر حدود ۱۵۰۰ نسخه
روزنامه ایران ورزشی حدود ۱۵۰۰ نسخه
روزنامه گل حدود ۱۵۰۰ نسخه
روزنامه ابتکار حدود ۱۰۰۰ نسخه با ۵۰% برگشتی
روزنامهی تفاهم حدود ۱۰۰۰ نسخه
روزنامه کلید حدود ۱۰۰۰ نسخه منتشر میکند
روزنامه راه مردم حدود ۱۰۰۰ نسخه
روزنامه همدلی حدود ۱۰۰۰ نسخه
روزنامههای زیر هزار نسخه فراوانی هم منتشر میشوند. مثلا روزنامهی سیاست روز حدود ۷۰۰ نسخه، روزنامههای کائنات، زمان، فناوران و کسب و کار زیر ۳۰۰ نسخه در روز منتشر میشوند.
برخی روزنامهها هم تیراژی در حد چند نسخه دارند، مثلا روزنامههای بهار، تماشاگران و صاحب قلم ۲۰ تا ۳۰ نسخه منتشر میکنند.
روزنامه قانون که هم چنان از روزنامه های تولید کننده محتواست اما این روزها نسخهی چاپی ندارد.
نظارت بر تیراژ در زمان چاپ
در گذشته ناظرانی از طرف وزارت ارشاد در زمان چاپ بر تیراژ روزنامه ها نظارت داشتند و امکان این که تیراژ کمتر از مقدار اعلام شده باشد پایین بود. روزنامهها هم در سالهایی موظف بودند که تیراژ را در شناسنامهی روزنامه درج کنند. اما حالا این اتفاق نمیافتد.
علت حساسیت بر تیراژ این است که در حال حاضر اگر روزنامهای تیراژ خود را ۲۰ هزار نسخه در روز اعلام کند، به همین اندازه کاغذ با ارز دولتی خواهد گرفت؛ نکتهای که عباس عبدی به آن اشاره دارد.
برخی چاپخانهها در زد و بند با مطبوعات، عدد بسیار متفاوتی را با رقم واقعی به وزارت ارشاد اعلام میکنند؛ عددهایی ساختگی که مبنای «یارانه» و «تبلیغات» قرار میگیرند.