پایگاه خبری / تحلیلی نگام – ✍️ احمد حیدری
بارها در یادداشتها یادآوری شد که هدف خلقت، نبوت، امامت، ولایت و حکومت در دین، «هدایت» است و اگر حکومت و رفتارهایش در راستای هدایت نباشد، به بیان صاحب غدیر به اندازه «نم عسطه بز» یا «کفشی پاره» هم ارزش ندارد. چند سال است که به بهانههای مختلف در شهرهای کشور شاهد اعتراضهای مردمی هستیم که به دلایل مختلف از جمله نبود راهکار اعتراض مسالمت آمیز، پایین بودن آستانه تحمّل حاکمیت، خشمناکی مردم از نابسامانیهای موجود و …؛ به سرعت به خشونت میگراید و شاهدیم که در هر بار افرادی به خون میغلتند و جمعی کثیر بازداشت شده و به حبسهای طویل المدت گرفتار میشوند.
اخیرا رئیس قوه قضاییه «دادستان تهران را مأمور کرد تا نسبت به آزادی آن دسته از محکومان آبان ٩٨ که شرایط بخشودگی و یا آزادی مشروط دارند، اقدام کند. به رئیس کل دادگستری خوزستان نیز دستور داد زمینه آزادی افرادی که صرفا به دلیل اعتراض تحت نظر قرار گرفتهاند، فراهم کند». ضمن تشکر از این اقدام، لازم است در ایام بزرگداشت غدیر و امام غدیر، با بازنگاهی به سیره حکومتی امیرمؤمنان در مواجهه با اقدامهای براندازانه[شدیدترین اقدام علیه حکومت]، یادآور شویم حکومت دینی به بیش از این متعهد است و باید بال عفو، رحمت و گذشتش گشودهتر باشد تا در جذب و هدایت جامعه موفق بوده و قدرتمندی خود را به جهانیان بنمایاند.
امام علی از یک طرف با مخالفانی که به اقدام خشونتآمیز متوسل نشده و امنیت جامعه را خدشهدار نمیساختند، نهایت مدارا را داشت و به همین جهت به خوارج که در اظهار دشمنی با ایشان از همه مخالفان سابق گوی سبقت را ربوده بودند، به صراحت اعلام کرد: «تا وقتى دست به شمشیر نبردهاید و در جمع ما هستید [و مخالفتتان سیاسی و به اصطلاح امروز پارلمانتاریستی و برای رسیدن به قدرت و کنار زدن من است] از سه حق برخوردارید: اول؛ شما را از وارد شدن به مساجد و اقامه نماز(حتى جداگانه) مانع نمىشویم. دوم؛ حق شما را از بیت المال قطع نمىکنیم. سوم؛ تا زمانى که شروع به جنگ نکنید، با شما نمىجنگیم»(دعائم الإسلام 1/393).
اگر گروهی بخواهند با توسل به زور جامعه را ناامن و حکومت را بر خلاف خواست اکثریت، براندازند، طبیعی است که باید با آنان به شدت مقابله کرد و سرکوبشان نمود. رفتار حضرت با اهل نهروان، بعد از سعی در جذب ناآگاهانشان، بهترین نمونه این قاطعیت در سرکوب براندازان ضد مردم است. اما بسیاری از افراد که از بیعت با امام امتناع کرده بودند، علنی به اظهار مخالفت اقدام میکردند و ابراز میداشتند در صدد اقدام براندازانه هستند. با توجه به این اظهارات، طرفداران امام پیشنهاد دستگیری و به زندان انداختن آنان را میدادند و امام میفرمود اینان[طلحه و زبیر، خوارج و …] هنوز اقدام براندازانه مسلّحانه نکردهاند و در مظانّ مخالفت و اقدام علیه حکومت هستند و اگر قرار باشد به صرف گمان، آنان را دستگیر و زندانی کنیم، باید بسیاری را به زندان اندازیم(بحار الانوار 32/408).
ایراد مهم امام به معاویه و سیاست امویش هم این بود که بر اساس گمان افراد را دستگیر میکنی، با اتهام(بدون اثبات در محکمه) میکشی یا از خانه و کاشانهشان تبعید میسازی!(احتجاج 2/298).
نمونه دیگر، مواجهه امام با ابن ملجم مرادی است. او که در اقدامی براندازانه و آشکار، امام را ضربت زد و دستگیر شد. امام در بستر بیماری، از هیچ توصیهای در باره او خودداری نکرد و در نهایت هم به فرزندنش وصیت کرد که اگر از بستر برخاستم که خود بهتر میدانم با او چگونه رفتار کنم[که قطعا امام او را میبخشید تا شاید او و دیگر مخالفان را به حق جذب کند] و اگر برنخاستم، شما فقط حق دارید یک ضربه به او بزنید.
حکومتی که ادعای پیروی از امام غدیر را دارد، در این میدان باید صدق ادعای خود را اثبات کند. کسانی که در تظاهراتهای اعتراضی، شعارهای حتی هنجارشکنانه دادهاند و به تخریب اموال عمومی اقدام کردهاند، نه دشمنان نظام بلکه خشمگینانی بودهاند که در اثر فشارهای ناشی از سیاستهای غلط نظام به تنگ آمده، عاصی شده و خشم، عنان اختیار از کف آنان ربوده است. عفو، گذشت و برخورد سماحتآمیز با آنان، هم آنان و هم دیگران را با حکومت بر سر مهر خواهد آورد و نشان از قدرت حکومت است و اقدام عکس، به انباشت کینه در آنان و دیگران خواهد انجامید و عواقب ناگواری در پی خواهد داشت. امید که حکومت به سیره امام اقتدا کند.