✍? احسان منصوری
?سفر شینزو آبه نخستوزیر ژاپن بدون دستاورد خاصی به پایان رسید. منابع مطلع دلیل این امر را عقب نشینی دقیقه آخر ترامپ از پیشنهادهایی میدانند که قرار بود آبه برای رهبران ایران بیاورد. مشخص نیست او به چه دلیل از آن پیشنهادات (مانند لغو محدود تحریم نفت، بازپس دادن اموال ایران و اجازه خرید ماشینآلات) را پس گرفته، اما روشن است که پاسخ محکم تهران به دلیل همین دستخالی آمدن آبه بوده است. مسالهای که حسامالدین آشنا مشاور رییس جمهور هم به آن اشاره کرد.
?در سرخط اخبار اما ماجرا به گونهای کاملا وارونه جلوه داده میشود. رسانههای غربی، حتی آنهایی که با ترامپ میانه خوبی ندارند (اما از برتری طلبی استعماری دولت آمریکا در منطقه خلیج فارس راضی هستند) ماجرا را به گونهای انعکاس میدهند که این ایران است که حاضر نیست میانجیگری را بپذیرد و از فرصت آبه استفاده کند.
یکی از ابزارهای تبلیغاتی در رسانههای فارسی خارجی همانند سازی شرایط فعلی با مقطع جنگ ۸ ساله و القای این دروغ است که ایران هرگز میانجیهای خارجی را نمیپذیرفته است.
?جعل تاریخ جنگ نه فقط از کینه آن حماسه درخشان که برای محکوم کردن ایران در شرایط فعلی صورت میگیرد. این البته امر تازهای نیست. در همان سالهای دفاع، درحالی که عراق روی زمین پیشروی میکرد، عربستان برایش مزدور-خبرنگار اجیر میکرد تا بگویند صدام آماده مذاکره است و ایران نمیپذیرد.
الگوی اسرائیلی را پیگیری میکردند: خاک ایران در اشغال میماند، مذاکرات سر کاری و بینتیجه ادامه مییافت و به بهانه مذاکره از پیشروی ایران ممانعت به عمل میآمد. گذر زمان هم مناطق تصرف شده را به خاک رسمی عراق بدل میکرد (مشابه آنچه در فلسطین اتفاق افتاده).
?یک نمونه از میانجیگریهای زمان جنگ را مرور کنیم:
- ایران از جنبش عدم تعهد تقاضای میانجیگری میکند. مهر ۵۹ پیشنهادهای صدام: آتشبس و شروع مذاکره. پیشنهادهای ایران: عقبنشینی عراق از خاک ایران، آتشبس و شروع مذاکره.
- عراق از نشست الجزایر جلوگیری میکند.
- جنبش عدم تعهد به صدور بیانیه ملایمی در محکومیت استفاده از زور اکتفا میکند.
- آبان ۵۹ قرار بر تشکیل جلسه در عراق شد که ایران اعلام کرد بدون عقب نشینی عراق آتشبس را نمیپذیرد.
- آذر ۵۹ باز ایران خواهان شناسایی عراق به عنوان متجاوز بود که با امتناع جنبش عدم تعهد روبرو شد.
- بهمن ۵۹ در اجلاس جنبش در هند، درخواست بررسی جنگ رد و به محکومیت خشونت اکتفا شد.
- تیر ۶۰ ایران و سوریه تلاش گستردهای آغاز میکنند تا نشست جنبش در بغداد (که به ریاست عراق منجر میشد) لغو شود. قهرمانان نیروی هوایی بغداد را ناامن و عباس دوران هواپیمایش را به هتل محل اجلاس میکوبد.
- در اجلاسهای بعد موضع ایران ثابت بود: عقب نشینی از مناطق اشغالی، غرامت، آتشبس.
جنبش عدمتعهد نهایتا زیر بار مقصر شناختن عراق (به بهانه حفظ همبستگی جنبش) نمیرود و میانجیگریهایش از سطح تقاضای آتشبس فراتر نمیرود. حتی حملات شیمیایی عراق و بمباران شهرها هم به نحو شایسته محکوم نمیشود و تا زمان صدور قطعنامه ۵۹۸ همین رویه ادامه پیدا میکند.
?شاید باورش دشوار باشد که ایران دهها بار از سازمان ملل، شورای امنیت، جنبش عدم تعهد و هر نهاد دیگری تقاضای سادهای داشت: به رسمیت شناختن متجاوز!
در آن شرایط که کسی حتی به تجاوزگری صدام هم اعتراف نمیکرد، عربستان (مثل امروز) پول بسیاری خرج میکرد تا ایران مقصر عدم توافق معرفی شود.
?علیرغم آنکه معتقدم از هر فرصتی باید برای کاهش تنش و رفع فشار خارجی استفاده کنیم، اما مقصر جلوهدادن ایران دروغ رذیلانهای ست. مذاکرهای انجام نمیشود چراکه یکطرف قلدر (یعنی آمریکا) توافق مهمی را برهم زده و مشغول باجگیری است. نگذاریم رسانهها (به ویژه بیبیسی) این زورگویی آشکار و نامشروع را به عنوان «کشاندن ایران پای میز مذاکره» (یعنی امری مشروع و موجه) جا بزنند.