✍️ امید فراغت
سفر انریکه مورا به ایران تلاش دوم اتحادیه اروپا در دو ماه گذشته برای پیدا کردنِ راهحل است تا برجام از بنبست خارج شود و به اصطلاح توافقی شکل بگیرد. از زمانی که طرفهای برجام به پایتختهای کشورشان رفتند تحرکات گوناگونی انجام شده تا مذاکرات از بنبست خارج شود البته تا به این لحظه نتیجهای حاصل نشده است با توجه به تهاجم نظامی روسیه به اوکراین، عدم حصول نتیجه در خصوص برجام برای تمامی طرفهای مذاکره زیانبار خواهد بود.
با توجه به اینکه تهاجم نظامی روسیه به اوکراین مناسبات سیاسی و امنیتی دنیا را دگرگون کرده است بر همین اساس اتحادیه اروپا تصمیم جدی به احیای برجام دارد البته آمریکا نیز مثل اروپا چنین خواستهای دارد اما به دلایل گوناگون این خواسته در حال خارج شدن از اولویتهای اصلی سیاستخارجیشان است. البته ناگفته نماند ایران نیز به خوبی میداند تداوم تحریمها تا چه میزان آسیبزاست بنابراین سفر انریکهمورا به تعبیری با چراغ سبز نشان دادن ایران صورت پذیرفته است. مهمتر از آن سفر یک روزه شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر به ایران قاعدتا در راستای احیای برجام بود.
بنابراین آنچه واضح و مبرهن است اینکه ایران به درستی متوجه شده است برای برون رفت از مشکلات اقتصادی و …به دنبال احیای برجام است چرا که منافع سیاست در مذاکره و با در دست گرفتن ابتکار عمل شکل میگیرد. همانطور که میدانید دستیابی غربیها به نفت و گاز ایران از طریق توافق هستهای بهتر و راحتتر از دستیابی آنها به نفت و گاز روسیه است با توجه به اینکه جنگ روسیه و اوکراین باعث بالا رفتن قیمت نفت شد آمریکا و اروپاییها تلاش کردند کشورهای امارات و عربستان را تحت فشار قرار دهند تا تولید نفتشان را افزایش داده و قیمت نفت کاهش پیدا کند اما این فشارها نتیجه نداد و آمریکا و اروپا با مخالفت ابوظبی و ریاض مواجه شد.
بنابراین نفت و گاز ایران یکی از ابزارها و فرصتهای مهم در مذاکرات برجام است البته با توجه به مذاکراتی که بین ایران و عربستان با میانجیگری عراق در حال انجام است البته باید این دور اندیشی یعنی مذاکره ایران و عربستان را در راستای نگرانی عربستان، امارات و همچنین اسرائیل نسبت به عدم وجود تضمین در توافق هستهای در خصوص تهدیدات امنیتی ایران در منطقه که ابراز نگرانی کردهاند، به حساب آورد. مسئولان مملکت باید متوجه باشند بازار انرژی برای ایران یک فرصت ارزشمند است وقتی اوضاع کنونی جهان فرصتی اینچنینی ایجاد کرده است ایران باید بدون درنگ از این فرصت استثنایی در راستای منافع ملی یا همان منافع ملت استفاده کند.
البته ناگفته نماند اساسا نزدیکی ایران به غرب و همچنین افزایش قدرت و نفوذ ایران در منطقه، مورد رضایت روسیه نیست! بر همین اساس گاه احساس میشود روسیه یک متغیر مزاحم در مذاکرات است. اما راقم سطور بر این نظر است مشکل اصلی دیپلماسی ایران در مذاکرات، صرفنظر از اینکه چه وقت و چگونه به انجام میرسد نه روسیه است و نه دیپلماتهای ایرانی و نه تحولات ناشی از تجاوز روسیه به اوکراین و نه حتی رویکرد نگاه به شرق در سیاستخارجیست بلکه مشکل خود تحریمیست!