بازی فوتبال ملی ایران با کره جنوبی در روز تاسوعا برگزار شد؛ این رویداد زمینۀ واکنش تند شیخ محمد یزدی را فراهم ساخت. شیخ شکستخورده در رقابت انتخاباتی مجلس خبرگان، خواهان تعطیلی بازی فوتبال ملی ایران در دروز تاسوعا شد و چهبسا شادی مردم از پیروزی احتمالی ایران را بهانۀ واکنش خویش دانست!
نگاههای کوتهبینانه دربارۀ رویداد تاریخی تاسوعا و عاشورا نگاهی است که نه تنها گوشههای اخلاقی و دینی و انسانی امامحسین ع در آن رخداد را به نمایش نمیگذارد که اذهان را از آن دور میکند و بیگانه میسازد. با توجه به نگاههای کوتهبینانۀ آنچنانی، نکتههایی بهیاد میآید که شایستۀ درنگ خردمندانه است:
1. پاسداشت یاد و سوگواری تاسوعا و عاشورا در زمانی از درجۀ بایستگی چشمگیری برخوردار بود که در نظامها و رژیمهای ظاهرا اسلامی و دینی، پیامرسانی از انگیزههای پاک امام حسین ع و رویداد تاسوعا و عاشورا شدنی نبود؛ جز صیانت از کمترین نشانههای آن رویداد تلخ از راه سینهزنی و مقتلخوانی و عزاداری تا رسیدن به زمینۀ پسندیده.
2. بیش از 1300 سال از واقعۀ تلخ کربلا [61ق، 59ش، 680م] میگذرد و اکنون نظامی در ایران حاکم است که زایش خویش را برگرفته از فلسفه و هدف امامان معصوم ع، بهویژه پیروی از انگیزهها و روش زندگانی امام حسین ع، میداند و چنین نظامی هیچگونه تنگنایی در بازه زمانی و مکانی برای ترویج فرهنگ تاسوعایی و عاشورایی ندارد. بنابراین در تنگنای قراردادن مناسبتهای ملی و طبیعی چون نوروز یا بازیهای ملی فوتبال به جز به نمایشگذاشتن کوتهبینی و بینشی زشت، نیست.
3. با رویکردی که پیشوایان مذهبی ما داشتند و بهویژه رویکردی که امام حسین ع به خواست و اراده مردم داشت و کوشش وافری در پرهیز از رخداد جنگ و خشونت داشت و این که همانا آزادی، آگاهی، آرامش، آسایش و شادی مردم در هر دو گیتی از اهداف ریشهای و پایهای آن امام بزرگوار و ایثارگر بود؛ بهنظر میآید آنگونه که همانندهای شیخ محمدیزدی از شادی احتمالی مردم ایران در بازی ملی ایران و کرۀ جنوبی در روز تاسوعای گذشته برآشفته شده و نگران بودند، نشانۀ خوبی از بینش آنان در همآوایی با فلسفه و انگیزهها و زندگانی امامحسینع در رویداد تاریخی تاسوعا و عاشورا ندارد بلکه با وارونۀ آن، که شادی و سرزندگی و احساس پیروزی ملی شیعیان امامحسین ع باشد، همخوانی دارد؛ نه نگرانیهای نمایشگونه و بیپایهواساس همانند شیخ محمد یزدیها.
4. یادآوری دلنگرانی و انجام وظیفۀ دینی مردم ایران در دوستداشتن (تولی) پیشوایان خود و دوریجستن و بیزاری (تبری) از دشمنان آنان، نشان می دهد ملت ایران، بیشترین و اصلیترین نقش را میان ملتهای مسلمان هرساله به نمایش میگذارند و هیچ رخداد همانندی، تاکنون توان پیشگیری از بهجای آوردن وظایف در آنباره نداشته است. اما با نمایش کژفهمیها و کوتهبینی شماری که سعی دارند تا مذهب و ملیت و زندگی شادمانه در برابر هم قرار دهند، میرود تا از سر تقابل و تجر، چنان مناسبتها در میان مردم کمسو و کمرنگ شود! آیا چنان کسانی به راستی نمیفهمند که اگر مذهب در برابر آزادی و زندگانی شادمانه قرار بگیرد آنچه آسیب میبیند مذهب و دین است؟!
برداشت نخست: اگر گاهی مناسبتهایی مانند تاسوعا و عاشورا، همزمان با جشنها یا مسابقات ملی پدیدار میشوند؛ چنان رخدادی راستین نیست بلکه برگرفته از برگزاری رویدادهای مذهبی شیعی و سنی بر پایۀ تقویم قمری است که بیشترین خطای زمانی و فصلی در آن رخ میدهد. چراکه مناسبتهای تاریخی بر پایۀ تقویم قمری هماره در درازای روزهای سال خورشیدی، که تقویمی ثابتتر و کاملتر است، در گردش و جابهجایی هستند و در درازای سال کمتر رخ میدهد که مناسبتهای تاریخی سال قمری در هنگامۀ راستین خودش برابر و پاسداشت و سالگرد شود. در اینباره همۀ زادروزهای پیشوایان، مناسبتهایی چون غدیر، قدر، تاسوعا و عاشورا و … را در بر میگیرد. بنابراین شایسته نیست بهخاطر خطاهای تقویمی از شادی مردم، که برخاسته از پیروزی ملی آنان احیانا در مسابقات بینالمللی است، پیشگیری شود. چراکه خنده و شادی مردم ایران، که بیشتر آنان خود شیعیاند، هیچ رویارویی با اهداف و انگیزههای پیشوایان ما ندارد.
برداشت دوم: شایسته است همانندهای شیخ محمد یزدی به ویژگیهای ستمستیزی، ترس از هدررفت بیتالمال، عدالت و برابریخواهی امامحسین ع رویکرد کنند که شوربختانه بیشتر گاهها در سکوت و بیتفاوتی و آسایشخواهی بهسر میبرند.
آیا شایسته نیست که آنان با بهرهگیری از دانش امام باقر و امام صادق (برآنان درود باد) الگوی عدالت علی ع و اعتدال و مداراگری منطقی حسن ع و ستمستیزی امام حسین ع را پیروی کنند و کمتر به ریزبینیهای کمبایسته روی آورند؟!
احمدرضا احمدپور، 17مهرماه 1395: قم.
**برگرفته از صفحه تلگرام نویسنده