نگام ، اقتصادی _ چهلوهشتمین اجلاس سالانه مجمع جهانی اقتصاد با همه حواشی سیاسی و اقتصادی آن روز جمعه در دهکده جهانی داووس سوئیس به کار خود پایان داد. اگرچه اجلاس امسال داووس تا حد زیادی تحتتأثیر بارش سنگین برف و حضور ترامپ حاشیهساز قرار داشت اما این دو پدیده طبیعی و سیاسی نتوانستند روند کاری و نهادینهشده اجلاس را از مسیر اصلی خارج کنند. مدیران بنگاههای اقتصادی، فعالان و صاحبنظران اقتصادی در حاشیه مهمتر از متن اجلاس، بیتوجه به مانور سیاستمداران و فعالان سیاسی در نشستهای رسمی، مذاکرات و رایزنیهای روتین و مهم خود را انجام دادند و به احتمال زیاد اجلاس را با دست پر ترک کردند.
رویدادی که در نیمه دوم دهه ٧٠ و نیمه اول دهه ٨٠، ایران در بالاترین سطح یعنی مقام ریاستجمهوری، در آن حضوری فعال و مؤثر داشت اما از نیمه دهه ٨٠ تاکنون با بیتفاوتی و بیتوجهی روبهرو بوده و حضور ایران در این رویداد مهم، حداقلی و ضعیف است.
سؤال تأملبرانگیز دیگری که در این زمینه مطرح میشود، این است که آیا مصلحتی بالاتر از این در شرایط کنونی وجود دارد که ایران با حضور مؤثر و فعال در مجامع بینالمللی زمینه رفع محدودیتها و محصوریتهای رسمی و غیررسمی را از سر اقتصاد ایران فراهم کند؟
آیا حضور مؤثر و فعال ایران در اجلاس اخیر داووس نمیتوانست اولین تجربه ساختار جدید وزارت امورخارجه باشد که اخیرا با هدف تقویت رویکرد اقتصادی در مناسبات خارجی ایجاد شده است ؟
اگر بپذیریم که امروزه کارکرد دیپلماسی عمومی در مقایسه با دیپلماسی رسمی و سنتی بیشتر و مؤثرتر است و در شرایط حاضر راه مقابله با فشارهای سیاسی خارجی علیه ایران از مسیر دیپلماسی عمومی میگذرد، نشستهایی از نوع داووس چه جایگاهی در دیپلماسی عمومی و راهبردهای سیاست خارجی ایران دارد؟
در اجلاس داووس نهتنها دستگاه دیپلماسی باوجود اعلام قبلی در این اجلاس حضور نیافت بلکه نشانی از حضور نمایندگان، مدیران، فعالان اقتصادی و تجاری دولتی و خصوصی نیز دیده نشد.
ایران میتوانست با حضوری فعال در این اجلاس، آنهم در بالاترین سطح سیاسی همراه با جمعی از مدیران شرکتها و فعالان اقتصادی کشور، بهصورت هماهنگ در فضای رسمی و حاشیهای اجلاس همه تلاش خود را برای تغییر نگرشها نسبت به ایران، معرفی ظرفیتهای اقتصادی کشور و جلب اعتماد سیاستمداران و مدیران بنگاههای اقتصادی انجام دهد.
غیبت ایران در این اجلاس علاوه بر اینکه موجب ازدسترفتن فرصت برای رفع محدودیتهای اقتصادی و تجاری همکاری با اقتصاد جهانی شد، درعینحال فضا را برای رقبا و مخالفان ایران در دو جبهه سیاسی و اقتصادی فراهم کرد. رقبای منطقهای ایران بهویژه با استفاده از نبود ایران همه تلاش خود را برای تخریب ایران و برجام به کار بردند. ایران با حضور مؤثر خود نهتنها میتوانست این فضای ضدایرانی را بشکند بلکه در رویکردی ابتکاری، در جهت تلطیف فضای عمومی نسبت به ایران حرکت کند.