پایگاه خبری / تحلیلی نگام ، ۱۰۶ سال پیش نیره ابتهاج سمیعی در رشت زاده شد: «عدالت اجتماعی بیتوجه به حقوق زنان که نیمی از جمعیت کشورند و در شئون اقتصادی، فرهنگی و بهداشتی وظایف حساسی را انجام میدهند، ممکن نیست.»
پدر نیره ابتهاج از زمینداران بزرگ بود: «مادرم تحصیلاتی داشت و چند کلمه فرانسه میدانست. پدرم روشنفکر و جهاندیده بود و به ادبیات فارسی و زبانهای فرانسه و روسی تسلط کامل داشت و مرا به تنها مدرسه آمریکایی رشت سپرد.»
او نخستین زنی بود که با دیپلم زبانهای خارجی به استخدام دولت درآمد و در مدارس دخترانه تدریس کرد و همزمان فعالیت سیاسی داشت: «۱۸ سالم بود که عاشق نبودم، ولی به خاطر نشان دادن طغیان فکری و استقلال ازدواج کردم اما تا همسرم میخواست زن دیگری بگیرد، طلاق گرفتم. در آن زمان در اولین مجله زنان “عالم نسوان” مقالههای روشنگرانهای درباره حقوق، آزادی و تعلیم و تربیت زن مینوشتم.»
۲۸ ساله بود که به تهران رفت و به سرپرستی “انجمن فار التحصیلان مدرسه آمریکایی” برگزیده شد. ۳۴ ساله بود که همزمان با کار، در رشته زبان دانشکده ادبیات دانشگاه تهران درس میخواند.
او همچنین مدتی نایبرئیس جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران بود.
۴۹ ساله بود که از رشت به عنوان نماینده دوره ۲۱ به مجلس شورا راه یافت و به همراه پنج زن دیگر از نخستین نمایندگان زن در تاریخ ایران به شمار آمد.
افزون بر این او نخستین زنی بود که به نیابت مجلس برگزیده شد و در دفاع از حقوق زنان روستایی نطق کرد: «در حوزه انتخابی این جانب در فصل زراعت دختران و زنان روستایی علاوه بر خانهداری از بام تا شام در هوای آفتابی و بارانی پر زحمتترین کارها را انجام میدهند. زن روستایی به تناسب این سهم مهمی که در اقتصاد و کشاورزی و بالا بردن سطح تولید دارد، باید از حقوق و مزایای اقتصادی بهرهمند گردد. هنوز سرنوشت اقتصادی زن روستایی کاملا در دست همسر اوست”.
در دوره عضویت در حزب ایران نوین در کنگرههای جهانی مانند “شورای زنان” در آمریکا، “کنگره جهانی زنان” در شوروی و فرانسه و “کنفرانس بینالمجالس” شرکت میکرد.
او برای خدماتش از محمدرضا پهلوی، شاه وقت، نشانهای درجه ۳ همایون، مدال تاجگذاری و مدال جشنهای ۲۵۰۰ ساله را گرفت.
*فعالیتهای سیاسی و اجتماعی
سمیعی پس از فارغالتحصیلی به عنوان دبیر به خدمت در آموزش پرورش پرداخت و در امور اجتماعی نیز فعالیت میکرد. از فعالیتهای اجتماعی وی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
عضو انجمن زنان گیلان، بنگاه حمایت از مادران و نوزادان، نایب رئیس جمعیت شیر و خورشید سرخ و عضو هیئت مدیره شیرخوارگاه رشت، عضو انجمن حمایت از مبارزه با سرطان، عضو درمانگاه خیریه «دولتیل»، عضو کمیسیون بینالمللی شورای عالی زنان، عضو سازمان زنان ایران، عضو انجمن فارغ التحصیلان دانشکده دماوند، نایب رئیس هیئت امنای دانشکده دماوند، عضو هیئت امنای تکنیکوم نفیسی، عضو هیئت امنا و دبیر مدرسه بینالمللی «کامیونیتی اسکول»، سرپرستی جمعیت فارغ التحصیلان آمریکایی برای ۵ دوره، عضو «باشگاه روتاری» و رئیس کلوپ زونتای بینالمللی
نیره ابتهاج سمیعی به همراه پنج زن دیگر هاجر تربیت، شوکت ملک جهانبانی، فرخرو پارسا، مهرانگیز دولتشاهی و نزهت نفیسی اولین زنانی بودند که در سال ۱۳۴۲ وارد مجلس شورای ملی شدند. وی که عضو حزب ایران نوین بوده و با ۴ دوره حضور در مجلس شورای ملی یکی از طولانیترین دوران حضور در مجلس شورای ملی را در بین زنان حاضر در مجلس داشت.
او نخستین زنی ایرانی است که نیابت مجلس را در دورههای ۲۲ و ۲۳ مجلس شورای ملی به عهده گرفتهاست و همچنین نخستین بانویی است که از استان گیلان به مجلس شورای ملی راه یافتهاست وی همچنین در دورههای ۲۲ و ۲۳ نایب رئیس مجلس بود.
تعداد آرای او به تفکیک ادواری که سمت نمایندگی یافت عبارت است از:
آرای دوره ۲۱: ۳۳۰۰۱ از کل آرا: ۵۱۵۰۱
آرای دوره ۲۴: ۲۰۰۳۸ ۲ از کل آرا: ۷۰۷۰۶
آرای دوره ۲۲: ۱۲۹۶۹ از کل آرا: ۱۸۲۴۸
آرای دوره ۲۳: ۴۰۳۳۱ از کل آرا: ۴۰۷۲۱
سمیعی ابتدا در کانون مترقی عضویت داشت و پس از ایجاد حزب ایران نوین به این حزب پیوست. او عضو اصلی شورای مرکزی «فراکسیون پارلمانی حزب ایران نوین» بود و پس از دستور محمدرضا پهلوی مبنی بر ایجاد یک حزب واحد به عضویت حزب رستاخیز درآمد. او همچنین در دوران عضویت در حزب ایران نوین جهت در کنگره «شورای زنان» در آمریکا، «کنگره جهانی زنان» در شوروی و فرانسه، «کنفرانس بین المجالس» حضور یافت.
پس از انقلاب ۱۳۵۷، اموالش توسط دولت جمهوری اسلامی تصرف شد و با توجه به تغییرات پیش آمده، او از فعالیتهای سیاسی کنارهگیری کرد و مدتی را در آمریکا بسر برد و خاطراتش را در گفتگو با شیرین سمیعی در بنیاد مطالعات ایران ثبت و ضبط کرد.
او سپس به ایران برگشت و در دهکده ساحلی بندر انزلی سکنی گزید و بعد از مدتی به رشت نقل مکان کرد تا این که در ۳۱ فروردین ۱۳۹۶ در سن ۱۰۳ سالگی درگذشت.