✍️صابر گل عنبری
در آن فایل صوتی جنجالی، وزیر امور خارجه به مانعتراشیهای روسیه در جریان مذاکرات برجام در رسیدن به توافق اشاره میکند و از “اراده” مسکو برای “نابودی دستاورد وزارت خارجه” یعنی برجام سخن میگوید.
این که روسیه در آن روزها نخواسته است برجام سر بگیرد جای شگفتی ندارد و غیر منتظره هم نباید بوده باشد. روسیه به عنوان یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت در آن سالهای پیشابرجامی از تصویب 6 قطعنامه شورای امنیت حمایت تمام قد کرد و حتی یک بار هم رای ممتنع نداد؛ چه رسد به مخالفت با قطعنامههای پیشنهادی. یکی از دلایل مهم این رویکرد در آن زمان هم پیچیدهتر کردن وضعیت و جلوگیری از رسیدن به همان توافق بود.
اما آنچه جای تعجب دارد، موضع کنونی مقامات مسکو در حمایت “تمام قد” از مذاکرات وین است. حتی قبل از مذاکرات هم خواستار گفتگوی مستقیم ایران و آمریکا در قالب 1+5 شدند. نه به آن مخالفت و نه به این حمایت!
واقعا دلیل این حمایت چیست؟ آیا روسیه مطمئن شده است که دیگر امکان احیای آن برجام 2015 وجود ندارد؟ آیا این حمایت پس از آن است که از کنار گذاشته شدن ایران از بازار انرژی گاز دنیا اطمینان حاصل کرده است؟ و روسیه با حذف ایران از این بازار توانست اروپا را کلا وابسته گاز خود کند و از آن در مواقع لزوم به عنوان اهرم فشاری استفاده کند؟
آیا با آن مخالفت، میتوان باور کرد که این حمایت و تمجید و ستایش روسیه از مذاکرات وین و سخن مکرر میخائیل اولیانوف از پیشرفت در آن، واقعا با هدف احیای کامل این توافق است؟ یا به نوعی راضی نگه داشتن ایران به تداوم مذاکرات و کشاندن آن به مسیری که همان برجام پلاس است؟ توافق جامعی که اظهارات اخیر لاوروف در دیدار با روحانی نشان داد که کرملین هم به آن میاندیشد و به آن فرا میخواند.
آیا این حمایت ممکن است با هدف بالا بردن قدرت چانه زنی روسیه در ساخت و پاختهای پشت پرده با آمریکا و اروپا بر سر مسائل فیمابین به ویژه پس از رسیدن مذاکرات وین به مراحل حساس باشد.