نگام ، سرویس گفتگو – صد و ده سالگی انقلاب مشروطه را در حالی پشت سر گذاشتیم که اگر مهمترین آرمان آن را انتخابات آزاد در نظر بگیریم هنوز با هیچ تعریفی به آن دست نیافته ایم.
اما اینکه مشروطه صرفأ یک انقلاب بود که شکست خورد و تمام شد و یا یک جنبش اجتماعی بود که تأثیرات عمیقی بر روند تاریخی کشور بر جای گذاشت و این اثرات هر چند در قدرت حاکم بر کشور نمود بیرونی ندارد اما هنوز هم رگه های آرمانهایش در میان جریانهای سیاسی داخل و خارج از کشور به چشم می خورد، جای بحث جدی دارد. موضوع مهم دیگر نقش استبداد فردی محمد علی شاه و استبداد مذهبی مشروعه خواهان در شکست این انقلاب مدرن تاریخ معاصر ایران است و اینکه چگونه جامعه ای که در آن پسری پدر مشروعه خواهش شیخ فضل الله نوری را که یکی از سمبلهای شکست مشروطه به شمار می رود، به طناب دار مجازات آویخت، دوباره به مسیری افتاد که هفتاد سال بعد با انقلابی سراسر شرعی تمام آنچه دستآورد و آرمان مشروطه شمرده می شد به گور قصه ها سپرد. اگر ملی گرایان ایران را تنها فرزندان بازمانده از آن نقطه عطف ترقی خواهی ملت ایران بدانیم، انقلاب اسلامی 1357 حتی به آخرین یاران جبهه ملی هم رحم نکرد و همین روزها سالگرد دکتر شاپور بختیار در پاریس به دست عوامل جمهوری اسلامی را نیز پشت سر می گذاریم.
در این روزها با انبوه پرسشهای بی جواب و مطالبات نا کام یک ملت در طول صد و ده سال گذشته، وبسایت خبری نگام به سراغ دکتر “سعید بشیرتاش” رفته و با این دندانپزشک مقیم بلژیک که از نزدیکان داریوش فروهر و از اعضای فعال شاخه جوانان حزب ملت ایران بوده، مباحثی درباره دیروز، امروز و چشم انداز پیش روی مشروطه و آرمانهایش در میان گذاشته که ویدئو آن را در ادامه تماشا می کنید.
*انقلاب مشروطه پاسخی به اضمحلال تمدنی کشور بود.
*بنیاد مشروطه بر پایه افکار روشنفکرانی بود که اغلب در خارج از ایران زندگی می کردند از میرزا فتحعلی آخوندزاده تا میرزا ملکم خان و روزنامه های فارسی زبانی که در قاهره، استانبول، پاریس و لندن و کلکته منتشر می شد.
*یک سپهسالار که قبلأ سفیر ایران در عثمانی بود وقتی به نخست وزیری رسید و خواست اصلاحات مشابهی در ایران انجام دهد روحانیون او را تکفیر کردند.
*ارتباط و مرزهای جغرافیایی عثمانی با جهان غرب به پیشرفت ترکیه کمک کرد.
*بعد از انقلاب اکتبر روسیه تأثیر فرهنگ کمونیستی بر روشنفکری ایران افزایش یافت.
*تجدد طلبی که از قفقاز به ایران آمد با مارکسیسم روسی متفاوت بود.
*روشنفکری قفقاز و عثمانی هر دو تحت تأثیر عصر روشنگری فرانسه بود.
*بزرگترین دستاورد انقلاب مشروطه شکل گیری دولت مدرن در ایران بود.
*انقلاب مشروطه اثرات بسیار مثبتی در جامعه ایران بر جای گذاشت.
*جایگزینی قانون اساسی ولایت فقیه با قانون اساسی مشروطیت را می توان شکست انقلاب مشروطه خواند.
*محمدعلی شاه و شیخ فضل الله نوری هر دو از انقلابیون مشروطه شکست خوردند یکی به تبعید فرستاده شد و دیگری به دار آویخته شد.
*انقلاب مشروطه نه ظرف داخلی مناسبی داشت و نه در شرایط زمانی بین المللی مناسبی قرار داشت.
*روسیه در جریان انقلاب مشروطه نقش مخربی داشت.
*ایجاد بانک، راه آهن، جاده شوسه، مدارس نوین، عدالتخانه و بسیاری اقدامات که حامل آموزش و گسترش فرهنگ بود و در زمان رضا شاه ساخته شد در پی انقلاب مشروطه بود.
*زمانی که شیخ فضل الله نوری با محمد علی شاه همصدا شده بود حامی آنها روسیه بود نه انگلیس.
*شیخ فضل الله نوری به درستی دریافته بود که انقلاب مشروطه یعنی پایان حاکمیت روحانیت بر دستگاه قضا.
*در آن زمان انگلیسها با روسها بر سر ایران به توافق رسیده بودند.
*در زمان انقلاب مشروطه جامعه ایران به شدت مذهبی بود اما روحانیت را مقدس نمی دانست.
*حکم مرگ شیخ فضل الله نوری را شیخ عبدالکریم زنجانی که خودش هم روحانی و از نمایندگان مجلس بود صادر کرد.
*تفوق مارکسیسم روسی در ایران ارزشهای روشفکری را تغییر داد و بعضأ به عکس خود تبدیل کرد.
*تلفیق مارکسیسم روسی با اسلامگرایی معجونی را پدید آورد که احمد کسروی سال 1324 آن را معجون محفظه می خواند و می گوید بزرگترین خطری است که می تواند آینده ایران را تهدید کند.
*محمدرضا شاه فشار را از گرده روحانیت برداشت.
*ملی گرایان در طیفهای مختلف، وارثان مشروطه هستند.
*حکومت جمهوری اسلامی از همه لحلظ فاسد و شکست خورده است.
*امروز حتی متدینین در ایران حکومت دینی نمی خواهند.
*مشروعیت زایی برای تداوم استبداد دینی و کاستن مداوم از سطح مطالبات مردم موجه و قابل پذیرش نیست.
*مشروطه خواهی مطالبه ای پیشرو است نه بازگشت به عقب.
*بزرگترین سرمایه آینده ما تجارب تاریخی کشور است.