کودکان سیستان و بلوچستان نه چشمشان به پلیاستیشن افتاده و نه میدانند فیس بوک و اینستاگرام چیست، آنچه آنان میبینند و میدانند و با بند بند وجودشان لمس میکنند فقر است و توفانهای مستمر شن! شاید آنها از کلشآفکلنز بیخبر باشند و اتکزدن حتی به گوشششان هم نخورده باشد، اما نالهّهای مسئولین بی کفایت که از نبود بودج وه استیصال در برابر توفان شن شکوه میکنند را زیاد شنیدهاند.
استان سیستان و بلوچستان بخشی از کشور عزیزمان ایران است و تا تهران ۱۵۰۰ کلیومتر فاصله دارد، یعنی نزدیکتر از غزه، بیروت و دمشق به تهران، اما اولویتهای «وارونه» جلوی رسیدن حداقلی از «رفاه و خوشبختی» را به این بخش از کشورمان گرفته است.
وقتی به آمار محرومیتهای استان سیستان و بلوچستان نگاه میکنیم و این آمار را با حقوقهای میلیونی مسئولین مقایسه میکنیم، باید به این فکر باشیم که کاش کودکانی که به نداشتهّهایشان عادت کردهاند فیش حقوقی میلیونی مسئولین را ندیده باشند و اندوه تازهای بر سرشان آوار نشود. همینکه تا غروب آفتاب ترسان و لرزان چشم به راه پدرانشان میمانند برایشان کافی است، پدرانی که از سر فشار بیکاری و فقر و برای برآوردن قوت لایموت تن به قاچاق سوخت میدهند و شب جنازه سوختهشان تحویل فرزند و خانوادهشان میشود.
استان سیستان و بلوچستان یکی از توسعهنیافته ترین استانهای کشور است و معمولا در قعر جدول شاخصهای مربوط به توسعه یافتگی قرار دارد.
بیکاری و قاچاق
با توجه به آمار بالای بیکاری در استان مرزی سیستان و بلوچستان تنها امید مرزنشینان برای اشتغال، بازارچههای مرزی است که بسیاری از آنها به دلایل مختلف، به ویژه به دلایل امنیتی گاه و بیگاه مسدود میشوند. پیشین، میلک،َ میرجاوه، کوهک، جالق، گمشاد و ریمدان از جمله این بازارچهها هستند. نبود زمینه مناسی برای اشتغال مردم این استان را به سمت قاچاق سوخت و مواد مخدر سوق داده است.
مدارس غیر استاندارد
سهم پایین استان سیستان و بلوچستان در بخش سیاسی و اقتصادی این استان را جزو ۱۲ استان عقبمانده قرار داده. آمارها نشان میدهد دو سوم جمعیت این استان از آب شرب محروماند. ماندگاری تحصیل در سیستان و بلوچستان ۵۰ درصد است و ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار کودک و نوجوان از تحصیل بازماندهاند. میانگین فاصله مدارس در روستاها به ۳۰ کیلومتر میرسد و هنوز ۵۰ مدرسه کپری و ۸۰۰ مدرسه خشت و گلی وجود دارد. مدارسی که یک تهدید دائمی برای جان دانشآموزان هستند.
بهداشت و مراکز بهداشتی
محرومیت از داشتن مراکز بهداشتی دیگر مشکل بزرگ اهالی این استان است، در شهری مانند میرجاوه حتی بیمارستانی برای مراجعه بیماران وجود ندارد. مردم اگر مشکلی داشته باشند که درمان آن از قدرت خانه بهداشت خارج باشد، باید برای معالجه حداقل حدود ۱۰۰ کیلومتر تا زاهدان بروند. معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، از میزان بالای فقر آهن در زنان باردار سیستان و بلوچستان خبر داد و اعلام کرد که این میزان، دو برابر میانگین کشوری است و در واقع بیش از ۴۴ درصد زنان باردار این استان با فقر آهن روبه رو هستند.
مسکن
نبود مسکن دیگر مشکل بزرگ این استان محروم است، بر پایه آخرین سرشماری کشور که در سال ۹۰ انجام شد، مرکز آمار کشور اعلام کرد که ۷۵ هزار خانوار در کشور در زاغه، کپر و چادر زندگی میکنند و بر اساس آمار وزارت راه و شهرسازی استان سیستان و بلوچستان رتبه نخست فقر مسکن را دارد. یعنی ۷۳ درصد خانوارهای این استان زیر خط فقر مسکن قرار دارند و امکان تامین یک مسکن مناسب را ندارند. همچنین سیستان و بلوچستان تنها استان کشور است که از داشتن بزرگراه و جادههای چند بانده محروم است و مردم این استان هرروز شاهد تصادفات خطرناک و مرگباری هستند.
اینها فقط بخشی از شرایط اسف بار زندگی مردم سیستان و بلوچستان است که با داشتن موقعیت راهبردی بازرگانی و ترانزیتی و دارا بودن رنگین کمان معادن مانند گرانیت بوگ، مس چهل کوره و کارخانه فرآوری آن، آنتی موان سفیدآبه، معدن فلز آسان درک نیکشهر، معادن آهک سیمان خاش و زابل، مرمر پک و طلا در بزمان، معدن مس چهل کوره نصرت آباد و همچنین جاذبههای فراوان تاریخی و طبیعی، به واسطه بی کفایتی و عدم مدیریت صحیح مسئولین توسعه نیافته ترین استان کشور است.