✍️ مجید مرادی
سردار خلبان دکتر قالیباف رئیس مجلس در مصاحبه ای گفته است به ظریف گفتم “در مسائل علمی به جایی رسیدهایم که عمق استراتژیک ما ۲ هزار کیلومتر است، اما در اقتصاد در سطح خمپاره ۶۰ هستیم.”
این که سردار قالیباف هنوز با ادبیات نظامی سخن می گوید حتی اگر خودش نداند این اصطلاح نظامی امنیتی در حوزه علوم و دانش کاربرد ندارد جای شگفتی است. او به جای این که بکوشد خاطره تلخ لوله کردن و هجوم گاز انبری به دانشجویان را از یادها بزداید حتی در امور علمی و اقتصادی هم به زبان نظامی سخن می گوید. او باید در دوران تحصیلش در مقطع دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس یاد گرفته باشد که عمق استراتژیک در مسائل علمی فاقد معناست. علم و فناوری می تواند سبب تقویت عمق استراتژیک شود که خود آن عمق استراتژیک موجب تقویت امنیت ملی یک کشور است. به هر روی این جمله او نیازمند توضیح است تا بدانیم این که عمق استراتژیک ما در مسائل علمی 2000 کیلومتر است یعنی چه؟ آیا قصد او از مسائل علمی همان برد موشک های ایران است یا برد واکسن های کرونای بنیاد برکت؟!
اما جمله اخیر سردار قالیباف که می گوید “در اقتصاد در سطح خمپاره 60 هستیم” اگر چه باز نظامی است اما قابل فهم است و حتی قابل فهم است که قصد او از اقتصاد، روابط اقتصادی و به طور مشخص تجارت خارجی است. اما محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران است و نه وزیر صنعت و تجارت! و این پرسش متوجه وزارت صنعت و معدن و تجارت است نه وزیر خارجه! وانگهی دنیای تجارت اساسا حساب و کتابی متفاوت دارد و یک طرفش دست ماست برخلاف موشک که هرچه دیگران صدای اعتراضشان بلند شود ما باز هم به برد موشک هایمان می افزاییم و می توانیم بیفزاییم.
دغدغه رئیس مجلس نسبت به توسعه تجارت خارجی کاملا مقبول و معقول است. اما باید از او پرسید در قلمرو نفوذ یا عمق استراتژیک ایران که شامل کشورهای واقع در محور مقاومت می شود و اختیار آن هم عمدتا از دست دکتر ظریف و وزارت خانه اش خارج است چه توفیقی داشته ایم تا برسیم به خارج از این محور.
سوال اصلی این است که ایران طی 40 سال اخیر ده ها میلیارد دلار در لبنان و میلیاردها دلار در ده سال اخیر در سوریه هزینه کرده اما چرا در مقابل سطح تجارت با این دو کشور در حد برد و کارایی خمپاره 60 مانده است؟!
چرا شیعیان جنوب لبنان که ثروتشان شهره آفاق شرق و غرب جهان است در طی 42 سال اخیر در ایران هیچ سرمایه گذاری ای نکرده اند؟
چرا هر جا که به پول ما نیاز است حضور پرشور داریم و بذر می پاشیم اما بذرهای ما هیچ گاه به ثمر اقتصادی نمی نشیند؟!
طبعا نمی توان ثروتمندان شیعه لبنانی را ملامت کرد که چرا به جای ایالات متحده و آلمان و نیجریه و آرژانتین و ونزوئلا و ساحل عاج در ایران سرمایه گذاری نکرده اند. سرمایه مانند گنجشک نیازمند فضای سبز و آب و هوای تمیز و امنیت است. هر جا که اینها باشد سرمایه به آنجا سرازیر می شود. نیاز نیست به حدیث و آیت و روایت و هم کیشی و هم آیینی. سرمایه مانند ملک و پادشاهی است که با کفر می سازد و با ظلم برجای نمی ماند.
بنا بر این تا زیرساخت های اداری، سیاسی و اجتماعی داخل ایران متناسب با فضای تجارت بین الملل تحول نیابد و قوانین دست و پاگیر و گریزاننده تغییر نیابد نمی توان توقع داشت که در تجارت خارجی از سطح خمپاره 60 به سطح موشک شهاب 4 برسیم. البته در شرایط تحریمی این تحولات هم جواب نمی دهد. نمی دانم سردار قالیباف چقدر از برد تحریم های بی نظیر ترامپ در عمق نخاع اقتصاد ایران خبر دارد؟!